Hoa xứ Wales

Đám trẻ con nhà tôi reo lên: A, hoa hành, hoa hành! Ơ, làm gì có hoa nào là hoa hành nhỉ. Thì ra, đó là hoa thủy tiên. Lặng lẽ, rạng rỡ nhưng dường như ít người biết.

Tôi đã nhầm. Hóa ra, Trung Quốc là nơi khởi nguồn của thú chơi hoa thủy tiên, Việt Nam có nhiều nghệ nhân say mê sáng tác trên thứ củ vô tri vô giác để cùng với hoa của nó tạo thành một tác phẩm nghệ thuật, song xứ Wales lại là nơi chọn hoa thủy tiên làm quốc hoa. Đem chuyện này hỏi bạn bè đã từng làm việc ở Anh quốc, từng đi du học ở Bắc Âu, ai cũng cười tôi lạc hậu vì họ biết từ lâu rồi.

Còn trong nước, mấy năm trở lại đây, những nghệ nhân tâm huyết với thú chơi hoa thuỷ tiên khắp trong cả nước đã tự nguyện đứng ra tổ chức các CLB, gắn kết các thế hệ yêu thích và chơi hoa thuỷ tiên, nhằm quảng bá, truyền nghề như: Hội Tinh hoa thuỷ tiên Việt; CLB yêu và chơi hoa thuỷ tiên cổ truyền Hà Nội; Hội Hoa thuỷ tiên Hải Phòng, Thanh Hoá, Thái Nguyên... Gần đây, trong một lần về thăm ông bác là nghệ nhân của làng hoa Quảng Bá, tôi đã hiểu thêm về thủy tiên. Ông cụ râu tóc bạc phơ, búi tó củ hành, vóc dáng tinh nhanh, quắc thước, sống phong lưu, nhàn hạ, chính là nhờ vào tài nghệ gọt củ hoa thuỷ tiên hẹn giờ hoa nở. Cụ bảo cụ đã từng mang hoa cho văn phòng Phủ Chủ tịch. Những thông tin này thật khó có thể thuyết phục cái đầu óc “đầy nghi ngờ” của tôi nhưng tài nghệ tỉa hoa của ông cụ thì đánh gục tôi hoàn toàn. Một củ hoa thủy tiên có xuất xứ từ Chương Châu – Trung Quốc lớn gần bằng củ hành tây, được cắt bỏ đi 1/3 hoặc nhiều ít hơn, tuỳ thuộc vào số noãn hoa có trong các bẹ lá và đề tài, nghệ nhân sẽ định đoạt, gọt ít hay nhiều, nông hay sâu, rồi xén lá, cạo cuống, thuỷ dưỡng. Tính từ khi "khai đao" đến khi đoá hoa "hàm tiếu" (chúm chím nở) đầu tiên xuất hiện, tuỳ theo thời tiết, vào khoảng từ 25 đến 30 ngày. Bởi vậy, cách tết chừng một tháng, các "đao thủ" đã hết sức bận rộn với việc cắt, gọt, tỉa, xén, dũi, cạo… Họ chăm hoa như chăm con mọn, nhưng đầy hào hứng, đam mê...


Còn các nhà buôn lớn, họ sẵn sàng bỏ ra bạc nén, để sở hữu một giò hoa thuỷ tiên nở đúng thời khắc chuyển giao giữa năm cũ, năm mới, để cả năm buôn may, bán mắn, vận hạn hanh thông...



Hoa thuỷ tiên có nhiều loài và có nhiều màu khác nhau, cảnh trắng nhuỵ vàng (mâm bạc, chén vàng) cánh trắng nhuỵ hồng, cánh vàng thư nhuỵ cam... Và hoa thuỷ tiên cũng chiếm lĩnh tâm hồn các thi nhân kim cổ, từ Âu sang Á, như hương thơm nhẹ nhàng đầy quyến rũ và quý phái của "nàng tiên nước". Đây cũng chính là “nhân vật chính” trong bài thơ "The Daffodils" của William Wordsworth, sáng tác năm 1804, rất nổi tiếng của nền văn học lãng mạn Anh.

Ngắm những tác phẩm thủy tiên rạng rỡ rồi đọc thơ, tôi thấy gần gũi đến lạ.

Cô đơn như vạt mây trôi

Tôi đi qua núi qua đồi lửng lơ

Bỗng nhiên như một tình cờ

Tôi may mắn gặp bất ngờ thuỷ tiên

Bên hồ nương gió chao nghiêng

Tán cây che thắm thêm duyên hoa vàng

Tựa như sao sáng xếp hàng

Rạng ngời lấp lánh thêng thang Ngân hà

Dọc dài vô tận ngàn hoa

Ngất ngây vũ khúc hoan ca rộn ràng...

Dõi theo tôi khắp sơn hà

Long lanh đôi mắt lời hoa nồng nàn

Cô đơn tôi với hoa vàng

Hoá thân hạnh phúc muộn màng sánh đôi.


Trịnh Anh Đạt