Ngày 25/6/2018, tại Brúc-xen, Vương quốc Bỉ, phiên làm việc rà soát pháp lý Hiệp định Thương mại tự do và thống nhất nội dung Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu đã được diễn ra với sự tham dự của Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh và Cao ủy Thương mại EU, bà Cecilia Malmstrom.
Bộ trưởng Công Thương Việt Nam Trần Tuấn Anh và Ủy viên Liên minh châu Âu (EU) phụ trách thương mại Cecilia Malmström
Tại phiên làm việc, hai bên đã chính thức kết thúc toàn bộ quá trình rà soát pháp lý Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) và thống nhất toàn bộ các nội dung của Hiệp định Bảo hộ đầu tư giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu. Cao ủy EU và Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Trần Tuấn Anh cùng thống nhất sớm trình các cơ quan có thẩm quyền của hai bên để có thể tiến tới chính thức ký kết và sau đó là phê chuẩn cả hai Hiệp định.
EVFTA được Lãnh đạo Việt Nam và EU tuyên bố kết thúc đàm phán vào ngày 2/12/2015 và hai bên đã rà soát pháp lý để chuẩn bị cho việc ký kết. Tuy nhiên, sau đó có thay đổi liên quan đến quy trình phê chuẩn các hiệp định thương mại tự do của EU. Theo các quy định mới, tương tự như đối với các đối tác khác của EU như Nhật Bản và Xinh-ga-po, EU đã đề xuất tách riêng nội dung bảo hộ đầu tư và cơ chế giải quyết tranh chấp giữa Nhà nước và nhà đầu tư (ISDS) ra khỏi Hiệp định EVFTA thành một hiệp định riêng (gọi là Hiệp định Bảo hộ đầu tư – IPA).
Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đánh giá cao việc EU giúp đỡ Việt Nam nâng cao năng lực để có thể tận dụng một cách có hiệu quả Hiệp định FTA
Cũng trong phiên làm việc, hai bên đã thảo luận lộ trình hợp tác trong thời gian tới để có thể đảm bảo tạo điều kiện tốt nhất cho việc phát triển quan hệ kinh tế - thương mại giữa hai bên, trong đó có việc EU giúp đỡ Việt Nam nâng cao năng lực để có thể tận dụng một cách có hiệu quả các Hiệp định FTA sau khi được ký kết và đi vào thực thi.
Khuôn khổ hỗ trợ này sẽ giúp Việt Nam tiếp tục xây dựng hệ thống pháp lý, hỗ trợ việc triển khai các cam kết trong Hiệp định FTA, nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp vừa và nhỏ... để hướng tới mục tiêu cuối cùng là tăng cường hoạt động thương mại và đầu tư song phương trên cơ sở hai bên cùng có lợi.
Trả lời báo chí ngay sau cuộc họp, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết hai bên đã có một cuộc họp thành công về EVFTA và chuẩn bị để hoàn thành việc ký kết FTA trong thời gian tới. Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cảm ơn sự hợp tác của EU để cuộc gặp hôm nay diễn ra thành công, đồng thời bày tỏ hy vọng hai bên tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong thời gian tới.
Cao ủy Thương mại EU bà Cecilia Malmström cũng tuyên bố, cuộc họp với Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã diễn ra tốt đẹp, tiếp theo hai bên sẽ cùng hướng tới việc phê chuẩn và thực thi Hiệp định EVFTA trong thời gian sớm nhất có thể.
Cùng ngày, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã có buổi làm việc với Chủ tịch Ủy ban Thương mại Quốc tế thuộc Nghị viện châu Âu Bernd Lange. Bộ trưởng cho biết ông Bernd Lange cơ bản đồng ý với những nội dung được phía Việt Nam nêu ra, nhất là đề xuất về đảm bảo tiến trình chung và tập trung các nguồn lực của EU để đảm bảo hoàn tất những nội dung cho phép cuối năm nay có thể ký kết Hiệp định để Nghị viện châu Âu phê chuẩn vào đầu năm 2019.
Cũng trong thời gian làm việc tại EU, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã có cuộc gặp gỡ với một số CEO và lãnh đạo các hiệp hội doanh nghiệp của châu Âu. Tại buổi gặp gỡ, Bộ trưởng đã thông báo kết quả cuộc làm việc với Cao ủy EU và giới thiệu tình hình phát triển đầu tư và thương mại tại Việt Nam đồng thời lắng nghe các ý kiến đóng góp cũng như những mối quan tâm của doanh nghiệp châu Âu.
Hiệp định FTA và IPA được khởi động và kết thúc trong bối cảnh quan hệ song phương Việt Nam - EU ngày càng phát triển tốt đẹp, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế - thương mại.
EU hiện là đối tác thương mại lớn thứ 3 và là một trong hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Đặc điểm nổi bật trong cơ cấu xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và EU là tính bổ sung rất lớn, ít mang tính cạnh tranh đối đầu trực tiếp. Kim ngạch thương mại hai chiều đã tăng hơn 12 lần, từ mức 4,1 tỷ Đô la năm 2000 lên trên 50,4 tỷ Đô la năm 2017; trong đó xuất khẩu của Việt Nam vào EU tăng 13,6 lần (từ 2,8 tỷ Đô la lên trên 38,3 tỷ Đô la) và nhập khẩu vào Việt Nam từ EU tăng hơn 9 lần (1,3 tỷ Đô la lên 12,1 tỷ Đô la). Các nhóm hàng xuất khẩu chủ lực của ta sang EU là giày dép, dệt may, cà phê, đồ gỗ, hải sản. EU cũng là nhà đầu tư lớn vào Việt Nam.
Tính đến năm 2017, đã có 24 trong số 28 nước EU đầu tư vào Việt Nam với khoảng 2000 dự án còn hiệu lực, tổng vốn đầu tư đăng ký đạt trên 21,5 tỷ Đô la. Các nhà đầu tư EU đã có mặt tại hầu hết các ngành kinh tế quan trọng của Việt Nam, tập trung nhiều nhất vào công nghiệp, xây dựng và một số ngành dịch vụ.
