Liên quan rút bảo hiểm xã hội một lần, tiếp thu ý kiến thường trực Chính phủ, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội tổng hợp, xây dựng thành 2 phương án để báo cáo xin ý kiến Chính phủ.
Phương án 1, quy định quyền nhận bảo hiểm xã hội một lần đối với hai nhóm khác nhau.
Nhóm đóng bảo hiểm xã hội trước khi Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi có hiệu lực (trước 1/1/2025) sau 12 tháng nghỉ việc mà không tiếp tục tham gia thì được rút một lần.
Quy định này kế thừa Nghị quyết 93 năm 2015 của Quốc hội để người lao động được chọn bảo lưu thời gian đóng hoặc rút nếu có nhu cầu. Nếu chọn bảo lưu, người lao động sẽ hưởng thêm các quyền lợi.
Nhóm đóng bảo hiểm xã hội sau khi Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi có hiệu lực không được rút bảo hiểm xã hội một lần, trừ người đủ tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài định cư hoặc mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng.
Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đánh giá phương án này mang tính bền vững cho lưới an sinh, không ảnh hưởng tới 17,5 triệu người đang tham gia bảo hiểm xã hội nên sẽ ít gặp phản ứng. Những năm đầu có thể không giảm được lượng người rút bảo hiểm xã hộimột lần nhưng từ năm 2030 trở đi có thể giảm một nửa.
Phương án 2, người lao động tham gia bảo hiểm xã hội dưới 20 năm mà sau 12 tháng không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, không đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện nếu có yêu cầu thì được rút một lần nhưng không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào Quỹ hưu trí tử tuất. Thời gian còn lại được bảo lưu để tiếp tục tham gia hệ thống an sinh và hưởng chế độ.
Ưu điểm của phương án này đảm bảo hài hòa quyền lợi người lao động và chính sách an sinh xã hội lâu dài.
Mặc dù số lượt người hưởng bảo hiểm xã hội một lần có thể không giảm nhiều nhưng khi người lao động hưởng bảo hiểm xã hội một lần sẽ không hoàn toàn ra khỏi hệ thống do vẫn bảo lưu một phần thời gian đóng còn lại.
Nhược điểm của phương án này là chưa giải quyết triệt để việc rút bảo hiểm xã hội một lần theo luật và thông lệ quốc tế. Người lao động không được giải quyết hưởng trên toàn bộ thời gian đóng nên có cảm giác giảm quyền lợi.
Việc áp dụng phương án này có thể dẫn đến tình trạng gia tăng người lao động đề nghị rút bảo hiểm một lần khi Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi có hiệu lực thi hành.
Theo thống kê của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, giai đoạn 2016 - 2022 cả nước có 4,85 triệu người đã rút bảo hiểm xã hội một lần.
Trong số này, 1,3 triệu người quay lại hệ thống, tiếp tục đi làm và đóng; gần 3,55 triệu người chưa quay trở lại; 907.000 lao động từng rút hai lượt; hơn 61.000 người rút ba lượt.
6 tháng đầu năm 2023 ghi nhận trên 665.000 người rút, bình quân hơn 110.000 người/tháng.
