Theo Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), xuất khẩu (XK) tôm Việt Nam tăng 13% trong tháng 7/2019, giảm nhẹ 1,6% trong tháng 8 và tiếp tục giảm 7,4% trong tháng 9. XK tôm Việt Nam trong tháng 9/2019 đạt 307,3 triệu USD, giảm 7,4%. Lũy kế 9 tháng đầu năm nay, XK tôm đạt 2,4 tỷ USD, giảm 7% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nửa đầu năm nay, sản lượng tôm tăng, giá tôm nguyên liệu giảm, trong khi lượng tồn kho tôm tại các thị trường cao, nguồn cung tôm từ các nước khác cũng tăng khiến giá tôm NK tại các thị trường hạ thấp hơn so với năm ngoái, do vậy XK tôm tiếp tục xu hướng sụt giảm từ năm 2018. XK giảm chủ yếu do kết quả XK nửa đầu năm kém. Tháng 7, XK có dấu hiệu hồi phục tuy nhiên, XK lại chững trong 2 tháng 8 và 9.
Chín tháng đầu năm nay, trong cơ cấu sản phẩm tôm XK của Việt Nam, tôm chân trắng chiếm 69,4%, tôm sú chiếm 20,9% và còn lại là tôm biển. XK tôm chân trắng đạt 1,7 tỷ USD, giảm 5,8% so với cùng kỳ năm ngoái; XK tôm sú đạt 508,2 triệu USD, giảm 16%; XK tôm biển khác đạt 236,5 triệu USD, tăng 6,3%. XK tôm sú chế biến giảm mạnh nhất 35%. XK tôm biển chế biến đóng hộp tăng tốt nhất 33,5%.
Tháng 9/2019, XK tôm sang thị trường NK tôm lớn nhất của Việt Nam là EU đạt hơn 61 triệu USD, giảm 23% so với tháng 9/2018. Trong 3 thị trường NK chính tôm Việt Nam trong khối EU (Anh, Hà Lan, Đức), XK sang Anh và Hà Lan giảm 2 con số, lần lượt 37% và 32%, XK sang Đức giảm 9%. Lũy kế 9 tháng đầu năm nay, XK tôm sang EU đạt 513,4 triệu USD, giảm 20,8% so với cùng kỳ năm ngoái.
Giá trung bình NK tôm của các thị trường này đều giảm 1 USD/kg so với năm 2018: tại Anh giảm từ 12 USD xuống 11 USD, tại Đức giảm từ 10,8 USD xuống 9,8 USD, tại Hà Lan giảm từ 11 USD xuống 9,57 USD/kg. So với các nước khác như Ấn Độ, Trung Quốc, giá tôm NK từ Việt Nam vẫn cao hơn 15-20% (1- 2 USD/kg).
EU chiếm khoảng 31% tổng NK tôm thế giới và chiếm 21% XK tôm của Việt Nam. Nếu biết tận dụng ưu đãi thuế quan từ Hiệp định EVFTA giữa Việt Nam và EU, áp dụng hiệu quả quy tắc xuất xứ, XK tôm Việt Nam sang EU sẽ có cơ hội gia tăng từ năm 2020. Tuy nhiên, XK sang thị trường này trong nửa cuối năm chưa thể phục hồi.
Sau khi tăng trưởng dương trong 4 tháng từ tháng 5 đến tháng 8, XK tôm Việt Nam sang Mỹ trong tháng 9/2019 giảm 18% đạt 64,7 triệu USD. 9 tháng đầu năm nay, XK tôm sang thị trường này đạt 476,9 triệu USD, tăng 1% so với cùng kỳ năm ngoái.
Mỹ vẫn là thị trường NK tôm lớn thứ 2 của Việt Nam sau EU, chiếm 19,6% tổng giá trị XK tôm của Việt Nam đi các thị trường.
Tại thị trường Mỹ, Ấn Độ vẫn đứng đầu về thị phần (38%) nhưng giá trung bình tôm Ấn Độ tại thị trường này giảm sâu từ 10 USD xuống 8,6 USD/kg, trong khi tôm Việt Nam giảm từ 12 USD xuống 11 USD/kg, thị phần của Việt Nam giảm từ 11% xuống còn 8,3%. So với các nguồn cung tôm châu Á và Mỹ Latinh cho thị trường Mỹ, giá tôm Việt Nam vẫn ở mức cao nhất.
Nhu cầu NK tôm của Mỹ từ Việt Nam tích cực hơn từ tháng 5 đến tháng 8 do tồn kho giảm trong khi Mỹ cũng đang giảm NK từ Ấn Độ, Thái Lan và giảm mạnh NK từ Trung Quốc. Tuy nhiên, Mỹ đang áp dụng Chương trình giám sát NK thủy sản (SIMP) với thủy sản NK từ Việt Nam, trong đó có tôm, cũng gây ra không ít khó khăn cho DN XK tôm Việt Nam sang Mỹ.
Chín tháng đầu năm nay, XK tôm Việt Nam sang Nhật Bản đạt 444,7 triệu USD, giảm 1,9% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tại thị trường Nhật Bản, tuy khối lượng XK vẫn ổn định và nhu cầu của thị trường không tăng, nhưng giá trung bình XK giảm 1 USD/kg từ 12 USD xuống 11 USD khiến cho giá trị XK sang thị trường này giảm. Trong khi đó, giá tôm từ Thái Lan, Indonesia ổn định ở mức 11 USD/kg, giá tôm Ấn Độ giảm nhẹ xuống 9,3 USD/kg.
XK tôm sang Trung Quốc tăng 7,2% đạt 382,3 triệu USD trong 9 tháng đầu năm nay nhờ tăng trưởng dương liên tiếp từ tháng 7 đến tháng 9.
XK tôm có chiều hướng khả quan hơn tại các thị trường Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản vào những tháng cuối năm khi lượng tồn kho giảm. Tuy nhiên, XK sang thị trường EU những tháng cuối năm chưa thể phục hồi. Cạnh tranh về giá tôm vẫn là áp lực lớn đối với DN.
Dự báo XK tôm Việt Nam cả năm 2019 dự kiến đạt khoảng 3,4 tỷ USD, giảm 4% so với năm 2018.
