Theo báo cáo tổng hợp tình hình tro xỉ tại các nhà máy nhiệt điện than của EVN, với 12 nhà máy nhiệt điện than đang vận hành thì tổng khối lượng than sử dụng trung bình năm khoảng 34 triệu tấn. Theo đó, tổng khối lượng tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than của EVN phát sinh trung bình năm là 8,1 triệu tấn. Hiện nay, khối lượng tro, xỉ đang còn lưu giữ tại các nhà máy nhiệt điện than là gần 15 triệu tấn.
Việc tiêu thụ tro xỉ của các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Bắc đã được thực hiện từ lâu và chủ yếu được tái sử dụng làm phụ gia cho bê tông, xi măng, vữa xây dựng, gạch không nung với thị trường tiêu thụ tro xỉ tương đối ổn định. Hầu hết các nhà máy đã tìm và ký hợp đồng với các đối tác để tiêu thụ phần lớn lượng tro xỉ của nhà máy. Điển hình như các nhà máy Phả Lại và Ninh Bình đã tiêu thụ hết hoàn toàn lượng tro xỉ của nhà máy. Chỉ còn lại Nhà máy Nhiệt điện Quảng Ninh và Mông Dương 1 có khối lượng tro, xỉ chưa tiêu thụ còn nhiều. Đối với các nhà máy nhiệt điện than khu vực phía Nam tại Trung tâm Nhiệt điện Duyên Hải và Vĩnh Tân mới đưa vào vận hành cũng đã làm việc với các đơn vị có khả năng tiêu thụ tro xỉ, tạo điều kiện để các đơn vị này tiến hành lấy mẫu thí nghiệm để đưa ra phương án tiêu thụ.
Chia sẻ thông tin tại Hội nghị, PGS. TS. Trương Duy Nghĩa - Chủ tịch Hội KHKT Nhiệt Việt Nam cho biết: Tổng nhu cầu than cho sản xuất điện của cả nước đến năm 2020 sẽ là 63 triệu tấn, năm 2025 là 95,4 triệu tấn và năm 2030 là 128, 4 triệu tấn, tương đương tổng lượng tro thải ra là 15,09 triệu tấn (năm 2020), 17 triệu tấn (năm 2025) và 20,58 triệu tấn (năm 2030). Vì vậy, để đảm bảo các nhà máy nhiệt điện than hoạt động ổn định, cần khẩn trương tìm giải pháp để tiêu thụ lượng tro xỉ đang tiếp tục phát sinh và còn tồn tại các bãi thải xỉ hiện nay.
Theo ông Nguyễn Tài Anh - Phó Tổng giám đốc EVN, là đơn vị sở hữu nhiều NMNĐ than nhất trong hệ thống điện, EVN nhận thức rõ vai trò và trách nhiệm của Tập đoàn trong việc đẩy mạnh tái sử dụng tro xỉ của các nhà máy điện nhằm đạt được những mục tiêu mà Chính phủ đề ra.
Nhằm trao đổi về thực trạng trong công tác sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ phát thải từ các nhà máy nhiệt điện than, các báo cáo tham luận của một số công ty sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ của Việt Nam tập trung trao đổi về các vấn đề: Công nghệ sản xuất gạch ngói không nung từ tro xỉ thải; ứng dụng tro bay của các nhà máy nhiệt điệt làm vật liệu xây dựng; phương pháp sản xuất cốt liệu xây dựng dùng cho san lấp từ tro bay; giải pháp và kinh nghiệm tái sử dụng tro xỉ của nhà máy nhiệt điện than… Theo các báo cáo tham luận, để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, tạo điều kiện cho các công ty trong lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng từ tro xỉ, các công ty đưa ra một số kiến nghị về ban hành các chính sách hỗ trợ cho các đơn vị đầu tư nhà máy tuyển như hỗ trợ về lãi xuất, thuế thu nhập, thuế VAT, đồng thời giúp các doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn hỗ trợ. Bên cạnh đó các doanh nghiệp cũng đề xuất: Nên quy định các đơn vị xử lý tro thải của các nhà máy điện được hưởng một phần chi phí chôn lấp tro thay vì phải mua như hiện nay. Hơn nữa, tro, xỉ thải của các nhà máy nhiệt điện than cần phải được xử lý đảm bảo các yêu cầu theo TCVN ban hành để đảm bảo chất lượng vật liệu xây dựng và chất lượng công trình.
Tại Hội nghị cũng đề cập đến những khó khăn trong việc bao tiêu, sử dụng tro, xỉ vào sản xuất vật liệu xây dựng như: Chưa có hệ thống tiêu chuẩn quốc gia về các sản phẩm được sản xuất từ tro, xỉ; cơ chế hỗ trợ doanh nghiệp sản xuất chưa đầy đủ;thị trường tiêu dùng còn chưa quen với sản phẩm gạch không nung...
Ông Nguyễn Tài Anh khẳng định, để đẩy mạnh việc tái sử dụng tro, xỉ, EVN sẵn sàng hợp tác với các đối tác để cùng nghiên cứu tìm giải pháp và xây dựng kế hoạch dài hạn. EVN cam kết tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị có giải pháp tái sử dụng tro xỉ tiếp cận nguồn nguyên liệu tro xỉ tại các NMNĐ than của EVN. Đồng thời, sẵn sàng hỗ trợ đối tác trong việc tìm giải pháp đảm bảo chất lượng tro xỉ của các NMNĐ.
EVN ưu tiên hợp tác với các đối tác có mục tiêu đầu tư sử dụng tro, xỉ dài hạn với khối lượng lớn, thực hiện tiêu thụ tro, xỉ theo các hợp đồng dài hạnvà lựa chọn các đối tác trên cơ sở cạnh tranh, công khai, minh bạch. Để đạt được các mục tiêu về xử lý tro, xỉ của NMNĐ mà Chính phủ đề ra, EVN cũng kiến nghị các cấp có thẩm quyền tăng cường công tác tuyên truyền, khuyến khích các cơ sở sản xuất vật liệu xây dựng sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm nguyên liệu sản xuất. Đồng thời, kiến nghị các cơ quan quản lý Nhà nước nghiên cứu cơ chế hỗ trợ, tạo điều kiện cho các nhà đầu tư nghiên cứu ứng dụng, tham gia kinh doanh với các NMNĐ trong việc xử lý và tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao…
Tại Hội nghị, các đại biểu cũng trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm tái sử dụng tro, xỉ, cũng như thảo luận giải pháp, tháo gỡ khó khăn để thúc đẩy sản xuất và mở rộng thị trường vật liệu xây dựng từ tro, xỉ NMNĐ tại Việt Nam.
