Sự kiện 1: Hải quan Việt Nam phối hợp với Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO) đăng cai tổ chức thành công Hội nghị và Triển lãm Công nghệ năm 2023 với hơn 1000 đại biểu đến từ 95 quốc gia.
Năm 2023 ghi nhận dấu mốc quan trọng của Hải quan Việt Nam trong việc hợp tác với Tổ chức Hải quan Thế giới (WCO) tổ chức thành công Hội nghị và Triển lãm Công nghệ năm 2023 của WCO tại Hà Nội, Việt Nam. Hội nghị là một trong những sự kiện quan trọng nổi bật có phạm vi toàn cầu được tổ chức thường niên của Tổ chức Hải quan Thế giới.
Được sự phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, Tổng cục Hải quan đã phối hợp với WCO đăng cai tổ chức Hội nghị và Triển lãm Công nghệ năm 2023 của WCO từ ngày 10 – 12/10/2023 tại Hà Nội với chủ đề “Đón đầu kỷ nguyên số: Ứng dụng công nghệ, Thúc đẩy đổi mới và Nuôi dưỡng thế hệ hải quan kế cận chuyên nghiệp”. Sự kiện có quy mô toàn cầu thu hút hơn 1000 đại biểu đến từ 95 quốc gia, bao gồm đại biểu đến từ các Cơ quan Hải quan thành viên WCO, các Cơ quan Bảo vệ Biên giới của các nước, các Tổ chức quốc tế, các Đại sứ quán nước ngoài tại Việt Nam, các Doanh nghiệp đa quốc gia cung cấp các giải pháp công nghệ về hải quan. Đặc biệt, Tổng cục Hải quan vinh dự được đón Lãnh đạo Chính phủ đến dự và phát biểu khai mạc Hội nghị và Lãnh đạo các Bộ, Ngành có liên quan đến dự Hội nghị.
Việc đăng cai tổ chức Hội nghị và Triển lãm Công nghệ năm 2023 của WCO một lần nữa khẳng định sự chủ động, quyết tâm của Hải quan Việt Nam trong việc thúc đẩy phát triển hải quan số, hải quan thông minh; góp phần thể hiện Việt Nam là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế; phù hợp với chính sách đối ngoại, đa dạng hóa, đa phương hóa của Đảng và Nhà nước của Việt Nam.
Khai mạc Hội nghị và Triển lãm Công nghệ Hải quan thế giới
Sự kiện 2: Công tác đấu tranh, phòng, chống ma túy của ngành Hải quan đã đạt kết quả ấn tượng, bắt giữ được trên 2,8 tấn ma tuý các loại và 303 đối tượng.
Trong năm 2023, tình hình tội phạm ma túy, hoạt động mua bán, vận chuyển trái phép các chất ma túy qua biên giới vẫn diễn ra hết sức phức tạp, có chiều hướng gia tăng. Các đối tượng thường xuyên thay đổi phương thức vận chuyển, không theo quy luật với thủ đoạn ngày càng tinh vi (thông qua thủ đoạn cất giấu, ngụy trang ma tuý thành hàng hóa, hành lý thông thường), liều lĩnh và manh động (mang theo người). Đối với tuyến đường bộ tập trung chủ yếu tại các các cửa khẩu biên giới giáp với Lào, các cửa khẩu tuyến biên giới giáp với Campuchia và các cửa khẩu tuyến biên giới giáp với Trung Quốc.
Đặc biệt, tuyến hàng không tình hình tội phạm ma túy có chiều hướng gia tăng cả số vụ việc, số lượng tang vật vi phạm, tập trung chủ yếu qua cảng hàng không quốc tế: Nội Bài, Tân Sơn Nhất, Đà Nẵng từ các nước Châu Âu, Châu Mỹ, trong đó có sự chuyển dịch từ Sân bay quốc tế Tân Sơn Nhất ra Sân bay quốc tế Nội Bài sau đó vận chuyển bằng đường bộ, đường sắt vào phía Nam với các loại ma túy tổng hợp, các loại thuốc tân dược có chứa chất gây nghiện, hướng thần, cần sa. Thủ đoạn cất giấu của chúng thường ngụy trang ma túy trong các gói kẹo, thực phẩm chức năng, thức ăn chó mèo, mỹ phẩm... Trong đó, xuất hiện hiện tượng mới các chất ma túy từ các nước quá cảnh đi Lào.
Dưới sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Lãnh đạo các cấp, cùng với sự nỗ lực của cán bộ, công chức hải quan, trong năm 2023 toàn ngành Hải quan (tính từ ngày 16/12/2022 đến 15/12/2023) đã chủ trì, phối hợp với các lực lượng Công an, Bộ đội Biên phòng phát hiện, bắt giữ: 263 vụ/303 đối tượng, trong đó cơ quan Hải quan chủ trì 121 vụ. Tang vật thu được trên 2,8 tấn ma túy các loại gồm: 3,1 kg thuốc phiện, 108,7 kg cần sa, 112,8 kg heroin, 330,9 kg cocain, 1.547 kg ketamin và 14552 viên ketamin (dạng viên), 703 kg ma tuý tổng hợp, 4224 viên ma tuy tổng hợp (dạng viên), 10,1 kg ma tuý khác; 1155 viên ma tuý khác (dạng viên), 96,36 gram cỏ mỹ và 300 túi nước vui.
Sự kiện 3: Kết quả nổi bật trong việc phối hợp bắt giữ 1.715 vụ vi phạm trong Chiến dịch Con rồng Mekong lần thứ V do Hải quan Việt Nam và Hải quan Trung Quốc đồng sáng kiến.
Chiến dịch Con rồng Mê Kông giai đoạn 5 là chương trình hành động chung giữa các cơ quan Hải quan và các cơ quan thực thi pháp luật khác của khu vực Châu Á – Thái Bình Dương về chống buôn bán bất hợp pháp ma tuý, động vật, thực vật hoang dã và các sản phẩm từ động, thực vật hoang dã thuộc danh mục CITES trên các tuyến đường vận chuyển do Hải quan Việt Nam, Hải quan Trung Quốc đồng sáng kiến, khởi động từ năm 2018 với sự hỗ trợ kỹ thuật của Cơ quan phòng chống ma túy Liên hợp quốc (UNODC), Văn phòng liên lạc tình báo khu vực châu Á Thái Bình Dương (RILO AP).
Sự thành công của chiến dịch Con Rồng Mê Kông cho đến nay đã thể hiện vai trò chủ động của Hải quan Việt Nam trong các vấn đề kiểm soát khu vực và đã được cộng đồng Hải quan quốc tế và các tổ chức thực thi pháp luật đánh giá cao về chất lượng hợp tác, thái độ làm việc nghiêm túc, trách nhiệm, góp phần nâng cao hình ảnh của Hải quan Việt Nam trong cộng đồng quốc tế. Đồng thời, sự thành công của Chiến dịch là minh chứng cho nỗ lực rất lớn của các thành viên, sự phối hợp điều phối tích cực của Nhóm điều phối, sự hỗ trợ hiệu quả của Văn phòng UNODC khu vực và RILO AP.
Sự kiện 4: Tích cực, chủ động triển khai Kế hoạch chuyển đổi số hải quan đến năm 2025, nổi bật là xây dựng Hệ thống Công nghệ thông tin thực hiện Hải quan số đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ trong thông quan.
Năm 2023, Tổng cục Hải quan đã không ngừng đẩy mạnh cải cách hiện đại hóa, với mục tiêu vừa tạo thuận lợi thương mại vừa đảm bảo nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước về hải quan, trong đó, việc ứng dụng công nghệ thông tin và chuyển đổi số được coi là động lực mang tính quyết định, là chìa khóa dẫn đến thành công của cải cách hiện đại hóa ngành Hải quan trong thời gian vừa qua.
Nhằm cụ thể hóa mục tiêu tổng quát đến năm 2030 tại Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030: “Xây dựng Hải quan Việt Nam chính quy, hiện đại, ngang tầm Hải quan các nước phát triển trên thế giới, dẫn đầu trong thực hiện Chính phủ số, với mô hình Hải quan số, Hải quan thông minh”; các chính sách, chủ trương của Đảng, Chính phủ và Lãnh đạo các cấp về đẩy mạnh số hóa, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ của Cách mạng Công nghiệp 4.0, Tổng cục Hải quan đã chủ động xây dựng và ban hành Kế hoạch chuyển đổi số của ngành Hải quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, trong đó, đề ra mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành Hải quan số; đến năm 2030 hoàn thành Hải quan thông minh.
Một trong những giải pháp chuyển đổi số quan trọng nhất mà ngành Hải quan đang tập trung triển khai hiện nay là chuyển đổi số trong lĩnh vực nghiệp vụ hải quan với nội dung cốt lõi là thực hiện tái thiết kế tổng thể quy trình nghiệp vụ hải quan và xây dựng hệ thống CNTT thực hiện Hải quan số.
Trước mắt, từ nay đến năm 2025, Tổng cục Hải quan tập trung xây dựng hệ thống CNTT thực hiện Hải quan số đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ trong thông quan được Bộ Tài chính phê duyệt tại Quyết định số 1957/QĐ-BTC ngày 15/9/2023 của Bộ trưởng Bộ Tài chính về việc phê duyệt chủ trương đầu tư dự án xây dựng Hệ thống CNTT thực hiện Hải quan số đáp ứng yêu cầu các nghiệp vụ trong thông quan.
Để xây dựng hệ thống CNTT nêu trên, hiện nay, Tổng cục Hải quan đã huy động nguồn lực toàn Ngành với gần 200 cán bộ, công chức là chuyên gia thuộc các lĩnh vực trong toàn Ngành để thực hiện rà soát, tái thiết kế tổng thể quy trình nghiệp vụ, xây dựng yêu cầu kỹ thuật, công nghệ và các thủ tục nhằm hoàn thiện hồ sơ trình Bộ Tài chính phê duyệt dự án xây dựng hệ thống CNTT thực hiện hải quan số đáp ứng yêu cầu nghiệp vụ trong thông quan. Dự kiến Tổng cục Hải quan sẽ đưa hệ thống mới vào vận hành chính thức trong năm 2025.
Sự kiện 5: Năm thứ 7 liên tiếp, Tổng cục Hải quan giữ vững thành tích đứng đầu về cải cách hành chính khối các đơn vị Tổng cục và tương đương thuộc Bộ Tài chính; thực hiện 10 chỉ tiêu cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục hải quan, tạo thuận lợi thương mại năm 2023
Trong những năm qua, Tổng cục Hải quan đã được Chính phủ, các Bộ, Ngành và cộng đồng doanh nghiệp đánh giá là một trong những cơ quan đi đầu trong cải cách, hiện đại hóa. Năm 2023 là năm thứ bảy liên tiếp Tổng cục Hải quan được Bộ Tài chính xếp hạng đứng đầu trong số các đơn vị khối Tổng cục và tương đương thuộc Bộ về Chỉ số cải cách hành chính (CCHC) (theo Quyết định số 2664/QĐ-BTC ngày 01/12/2023 của Bộ trưởng Bộ Tài chính). Kết quả đạt được cho thấy quyết tâm của ngành Hải quan trong nỗ lực CCHC nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thông thoáng, minh bạch, giảm chi phí và tạo điều kiện tối đa cho người dân và doanh nghiệp.
Sự kiện 6: Thúc đẩy hợp tác và hội nhập quốc tế trong lĩnh vực hải quan mang lại nhiều kết quả rõ nét, thực chất, góp phần khẳng định được vai trò và vị thế của Hải quan Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế.
Dưới sự chỉ đạo của Lãnh đạo các cấp, gắn liền với việc thực hiện các mục tiêu của ngành hải quan trong năm 2023, cụ thể là mục tiêu chuyển đổi số hướng tới hải quan số, hải quan thông minh, công tác hợp tác và hội nhập quốc tế ngành Hải quan năm 2023 đã đạt được những chuyển biến sâu sắc và kết quả rõ nét thông qua các hoạt động hợp tác song phương đa dạng, đi vào chiều sâu, tập trung vào các nước trọng điểm, có quan hệ đối tác chiến lược hoặc toàn diện với Việt Nam; hợp tác đa phương hiệu quả, thực chất góp phần khẳng định và nâng cao vị thế, vai trò của Hải quan Việt Nam trên các diễn đàn quốc tế.
Về hợp tác song phương, quán triệt chủ trương của Đảng, Nhà nước về thực hiện đa dạng hóa, đa phương hóa quan hệ kinh tế quốc tế, đẩy mạnh và làm sâu sắc hơn quan hệ với các đối tác, nhất là các đối tác có tầm quan trọng chiến lược đối với Việt Nam, trong năm 2023, Hải quan Việt Nam tiếp tục mở rộng, củng cố và tăng cường hợp tác song phương với hải quan các nước đối tác, đặc biệt là các nước có quan hệ đối tác chiến lược hoăc chiến lược toàn diện, các đối tác có quan hệ kinh tế thương mại quan trọng của Việt Nam như Hoa Kỳ, Trung Quốc, Anh, Hà Lan, Bỉ, Úc....
Về hợp tác đa phương, Hải quan Việt Nam đã tích cực thể hiện vai trò, chủ động tham gia và đóng góp thiết thực vào các hoạt động hợp tác hải quan trên các diễn đàn hợp tác hải quan đa phương thông qua việc tiếp tục triển khai thực hiện các cam kết/nghĩa vụ trong khuôn khổ ASEAN, WCO, APEC, ASEM, GMS theo đúng lộ trình cam kết. Hải quan Việt Nam đã tham dự đầy đủ các hội nghị và các phiên làm việc trực tuyến của các ủy ban và nhóm chuyên môn, kỹ thuật trong các khuôn khổ hợp tác hải quan đa phương để đảm bảo lợi ích của Việt Nam trong các cam kết hội nhập, góp phần tích cực vào quá trình cải cách hiện đại hóa theo hướng chuyên nghiệp, minh bạch và hiệu quả. Nổi bật có thể kể đến việc chủ trì đăng cai tổ chức thành công Hội nghị và Triển lãm Công nghệ năm 2023 của WCO tại Hà Nội; tham gia Nhóm Xây dựng Kế hoạch chiến lược giai đoạn 2024-2026 của khu vực Châu Á Thái Bình Dương của WCO; hoàn thành việc đàm phán và ký kết Thỏa thuận công nhận lẫn nhau về doanh nghiệp ưu tiên trong khuôn khổ ASEAN; tham gia điều phối thực hiện Chương trình hành động hải quan phối hợp về các chất nguy hiểm trong khuôn khổ ASEM; tham gia nhiều dự án, sáng kiến thiết thực cùng các nền kinh tế thành viên APEC....
Sự kiện 7: Ngành Hải quan tổ chức thành công 03 Hội nghị toàn quốc về quán triệt, triển khai công tác kiểm tra, giám sát hải quan, công tác quản lý thuế, công tác kiểm tra sau thông quan trong tình hình mới với sự tham gia của gần 8.000 cán bộ công chức, viên chức trong toàn Ngành.
Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan đã tập trung, quyết liệt trong hành động, kiên quyết đổi mới phương thức lãnh đạo, quản lý, điều hành, xây dựng ngành Hải quan liêm chính gắn với cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa thủ tục, tạo thuận lợi cho hoạt động thương mại, đáp ứng yêu cầu quản lý hải quan trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng.
Tại các Hội nghị, các đơn vị đã tổ chức triển khai rà soát, đánh giá thực trạng công tác kiểm tra, giám sát hải quan, quản lý thuế, kiểm tra sau thông quan; quán triệt đến từng cán bộ công chức, viên chức các quy định pháp luật, chức năng, nhiệm vụ đối với từng vị trí việc làm. Đồng thời nâng cao tinh thần trách nhiệm, đổi mới về nhận thức, tư duy trong triển khai nhiệm vụ, chủ động, sáng tạo, ứng dụng triệt để công nghệ mới, thành tựu khoa học mới trong thực hiện quy trình nghiệp vụ, bố trí nguồn lực triển khai thành công Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030; Kế hoạch Cải cách, phát triển và hiện đại hoá ngành Hải quan đến năm 2025; Kế hoạch chuyển đổi số ngành Hải quan đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Sự kiện 8: Đẩy mạnh thực hiện giai đoạn II Chương trình hỗ trợ khuyến khích doanh nghiệp tuân thủ pháp luật Hải quan, tăng 36% doanh nghiệp tham gia chương trình, hoàn thành và vượt mức chỉ tiêu đề ra tại nhiệm vụ cải cách hành chính năm 2023 của ngành Hải quan.
Năm 2023, với việc nỗ lực triển khai Chương trình hỗ trợ khuyến khích DN tự nguyện tuân thủ pháp luật Hải quan, Giai đoạn 2 Chương trình tăng 36% số lượng DN thành viên so với năm 2022, vượt 16% chỉ tiêu đề ra theo Quyết định số 123/QĐ-TCHQ ngày 31/01/2023.
Chương trình đã nhận được nhiều phản hồi tích cực từ cộng đồng doanh nghiệp khi các doanh nghiệp được hưởng các lợi ích thiết thực trong việc được giảm tỷ lệ kiểm tra, hỗ trợ làm thủ tục hải quan thuận lợi, chủ động phòng tránh các vi phạm trong quá trình hoạt động XNK. Thủ tục tham gia chương trình đơn giản, hạn chế tối đa các thủ tục hành chính, giấy tờ phiền hà cho doanh nghiệp khi tham gia. Thêm vào đó, các doanh nghiệp đều nhận thấy rằng, việc tham gia chương trình đã đưa quan hệ đối tác giữa cơ quan hải quan và doanh nghiệp trở thành đối tác tin cậy, các doanh nghiệp đã không ngừng lan tỏa những lợi ích của chương trình đến với các đối tác, doanh nghiệp XNK khác.
Sự kiện 9: Tăng cường và nâng cao kỷ luật, kỷ cương hành chính trong thực thi công vụ, gắn với cụ thể hóa 980 hành vi vi phạm và các chế tài xử lý trong tất cả các lĩnh vực nghiệp vụ Hải quan.
Với quyết tâm “không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn”, Tổng cục Hải quan đã ban hành Quy chế kiểm tra công vụ và xử lý vi phạm đối với công chức, viên chức trong ngành Hải quan tại Quyết định số 799/QĐ-TCHQ ngày 12/4/2023 (thay thế Quyết định số 2799/QĐ-TCHQ ngày 26/9/2018). Phạm vi điều chỉnh của Quy chế đã có sự phân định việc kiểm tra công vụ với các hoạt động kiểm tra theo các Quy chế kiểm tra khác của Tổng cục Hải quan. Tổng số hơn 980 hành vi vi phạm được xây dựng tại 12 Phụ lục, mỗi Phụ lục là danh mục hành vi vi phạm của một lĩnh vực công tác, quản lý tương ứng (tại Quy chế ban hành kèm theo Quyết định 2799/QĐ-TCHQ quy định khoảng 400 hành vi vi phạm).
Sự kiện 10: Công tác báo chí, tuyên truyền không ngừng đổi mới về nội dung và hình thức, phản ánh đầy đủ, kịp thời các mặt hoạt động của Tổng cục Hải quan, góp phần tích cực vào thành tích chung của Ngành.
Thời gian qua, công tác báo chí, tuyên truyền của ngành Hải quan đã góp phần quan trọng trong việc định hướng, nâng cao nhận thức cho người dân, cộng đồng doanh nghiệp hiểu, chấp hành tốt pháp luật về hải quan, góp phần xây dựng hình ảnh lực lượng hải quan Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, để lại nhiều dấu ấn tốt đẹp trong lòng du khách, nhà đầu tư, bạn bè quốc tế.
