Khai thác hợp lý thế mạnh của từng vùng, địa phương

Theo các chuyên gia, khi chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 đã có, chúng ta phải triển khai xây dựng quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, phân bổ không gian từ quy hoạch tổng thể quốc gia cho đến quy hoạch các vùng kinh tế, quy hoạch của 63 địa phương, 38 quy hoạch ngành quốc gia.
quy hoạch là tổ chức không gian phát triển quốc gia để khai thác hợp lý nhất thế mạnh của từng vùng, địa phương
Quy hoạch là tổ chức không gian phát triển quốc gia để khai thác hợp lý nhất thế mạnh của từng vùng, địa phương

Đây lần đầu tiên lập quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng theo phương pháp tích hợp. Do đó, phải nghiên cứu các mô hình trong nước, nước ngoài ở các góc độ của các ngành khác nhau để vạch ra một đường hướng phát triển đất nước, phân bổ không gian, tạo động lực, kết nối.

Đồng thời chỉ ra được các bệ đỡ, cái nội dung cần bổ sung, liên kết để phát triển đất nước nhanh nhất, bền vững nhất, trên cơ sở phát triển tất cả các tiềm năng, lợi thế, cơ hội, thời cơ nhưng tránh được những rủi ro, thua thiệt, những bất cập.

Hiện nay chúng ta mới tiến được một bước trong là xây dựng quy hoạch vùng Đồng bằng sông Cửu Long, với sự hỗ trợ của Ngân hàng Thế giới. Đây có thể lấy là hình mẫu, căn cứ để xây dựng, từ cách tiếp cận, tổ chức nghiên cứu, hình thành một quy hoạch của một vùng từ bản các bản đồ, bản vẽ tương đối tốt, dựa vào đó để nhân rộng lên quy hoạch các vùng khác.

Trong xây dựng các quy hoạch thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, đối với các quy hoạch ngành quốc gia, hiện có 38/38 đã được trình thẩm định, trong đó 36/38 quy hoạch đã được phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch, 7/38 quy hoạch đã được lập và thẩm định xong, 61/63 tỉnh đã được phê duyệt nhiệm vụ lập quy hoạch.

Về việc thẩm định quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050, hiện có tỉnh Hà Tĩnh và Bắc Giang đã trình nhiệm vụ lập quy hoạch tỉnh và hiện đang tiếp thu ý kiến để trình phê duyệt. Theo báo cáo của các bộ, ngành, địa phương thì trong năm 2021, sẽ có khoảng 11-15 quy hoạch ngành quốc gia sẽ được thẩm định xong và theo kế hoạch có khoảng 25 quy hoạch tỉnh sẽ thẩm định xong.

Theo đánh giá, việc triển khai lập quy hoạch còn chậm do các địa phương còn đang lúng túng trong việc phối hợp tổng thể giữa các ngành, lĩnh vực có liên quan khi lập quy hoạch theo phương pháp tích hợp. Cùng với đó, lúng túng trong việc thực hiện quy trình, thủ tục lập và phê duyệt dự toán quy hoạch, lựa chọn nhà thầu, lựa chọn đơn vị tư vấn lập quy hoạch.

Một điểm nghẽn cơ bản hiện nay là việc xác định nguồn vốn lập quy hoạch đối với các quy hoạch có tính chất kỹ thuật chuyên ngành, còn chưa thống nhất trong việc dùng vốn sự nghiệp hay vốn đầu tư công, do quan điểm khác nhau là quy hoạch kỹ thuật chuyên ngành là nằm trong hay ngoài hệ thống quy hoạch quốc gia.

Cho đến nay, các ý kiến đều thống nhất, khung định hướng phát triển tổng thể quốc gia là cơ sở để xây dựng quy hoạch tổng thể quốc gia. Định hướng ưu tiên phát triển cho từng ngành đã được cụ thể hóa trong chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030, còn việc định hướng không gian kinh tế - xã hội, phải tính tới tầm nhìn đến năm 2050 để cụ thể hóa.

Đặc biệt, việc tích hợp, phải nêu nguyên tắc và quy định rõ trong khung định hướng, đưa các phương án, mục tiêu làm cho không gian rộng hơn, thoáng hơn và nên đưa ra các phương án để Quốc hội quyết định.

Bản chất của Khung định hướng phát triển tổng thể quốc gia là xác định những gì đưa vào quy hoạch, độ sâu của mỗi vấn đề, trả lời những vấn đề lớn còn đang có ý kiến khác nhau, định hướng phát triển các thành phố lớn, xác định không gian phát triển cả về quy mô và đẳng cấp cho từng đối tượng.

Có 6 điểm cần thống nhất trong khung quy hoạch quốc gia. Một là, quy hoạch tổng thể quốc gia là một bước cụ thể hóa quan điểm tổng quát của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó tư tưởng tổng quát vẫn là phát triển phát triển nhanh và bền vững. Đến năm 2030, Việt Nam là nước có nền công nghiệp hiện đại và thu nhập trung bình cao. Đến năm 2045, Việt Nam là một nước phát triển thu nhập cao.

Hai là, quy hoạch là tổ chức không gian phát triển quốc gia để khai thác hợp lý nhất thế mạnh của từng vùng, địa phương. Thứ ba, định vị tọa độ phát triển lớn của quốc gia, định hình đất nước vào cuối thời kỳ quy hoạch, hình dung các mặt lớn, làm cơ sở để triển khai quy hoạch vùng, quy hoạch tỉnh, quy hoạch ngành cấp quốc gia.

Thứ tư, chỉ nêu những vấn đề lớn, tầm quốc gia, vùng lớn, ở mức độ Quốc hội quyết định, còn các vấn đề thấp hơn đã có các quy hoạch ngành cấp vùng. Thứ năm, yêu cầu mới của Luật quy hoạch là tổng thể và tích hợp. Thứ sáu, quy hoạch được duyệt thì là văn bản có tính pháp lý để triển khai ngay.

Văn Chấn