Sáng nay, ngày 20/4, Dự án "Thúc đẩy thị trường đầu tư tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp Việt Nam và hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh" chính thức được khởi động tại Hà Nội với sự tham gia của đại diện Bộ Công Thương, Bộ Kế hoạch và đầu tư, Cơ quan Hợp tác quốc tế Hàn Quốc (KOICA) tại Việt Nam, các chuyên gia trên lĩnh vực tiết kiệm năng lượng, tăng trưởng xanh của Việt Nam và Hàn Quốc.
Mục tiêu tổng quát của Dự án là đóng góp vào mục tiêu quốc gia thông qua giảm cường độ năng lượng bằng cách cải thiện hiệu quả sử dụng năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp; đảm bảo an ninh năng lượng và giảm phát thải khí nhà kính.
Về cụ thể, dự án sẽ tiếp tục mở rộng thực hiện kiểm toán năng lượng cho ít nhất 20 doanh nghiệp công nghiệp, lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi và báo cáo nghiên cứu khả thi (FS) cho ít nhất 30 doanh nghiệp, lập hồ sơ vay vốn cho 3-5 dự án tiếp cận các nguồn tài trợ, đề xuất mô hình đầu tư đầu tư hiệu quả năng lượng ESCO. Đồng thời, xây dựng và sửa đổi 03 quy định mức tiêu hao năng lượng cho ngành, phân ngành có cường độ năng lượng lớn, xây dựng và phổ biến 05 hướng dẫn kỹ thuật về hiệu quả năng lượng cho ngành, phân ngành và tăng trưởng xanh cho một số phân ngành công nghiệp và kinh tế. Đào tạo và cấp chứng chỉ cho 200 cán bộ quản lý năng lượng, kiểm toán viên năng lượng và chuyên gia ESCO; nâng cao năng lực cho các đơn vị ESCO, trung tâm tiết kiệm năng lượng (TKNL) về công nghệ TKNL, đầu tư và quản lý tài chính dự án TKNL.
Bên cạnh đó, khảo sát, nghiên cứu, xây dựng kế hoạch hành động tăng trưởng xanh cấp tỉnh để đóng góp hiệu quả vào Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, góp phần đạt mục tiêu quốc gia về giảm phát thải khí nhà kính. Bên cạnh các hoạt động kỹ thuật, Dự án triển khai các hoạt động truyền thông, quảng bá các mô hình, giải pháp thành công. Dự án gồm 05 hợp phần chính nhằm thực hiện các mục tiêu trên, với thời gian thực hiện dự kiến từ 2021-2025.
Phát biểu tại Hội thảo, Vụ trưởng Vụ Tiết kiệm năng lượng và Phát triển bền vững (TKNL&PTBV) - Bộ Công Thương, ông Phương Hoàng Kim cho biết: "Trong ba thập kỷ trở lại đây, nền kinh tế Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ. Tăng trưởng GDP trung bình giai đoạn 2001-2010 là 7,26%/năm, giai đoạn 2011-2018 là 6,2%/năm. Điều này đặt ra áp lực lớn về phát triển nguồn cung năng lượng trong bối cảnh các nguồn năng lượng tự nhiên đang dần cạn kiệt và Việt Nam cũng thuộc nhóm quốc gia chịu nhiều ảnh hưởng của biến đổi khí hậu”. Đại diện Vụ TKNL&PTBV cũng cho biết, theo dự báo Việt Nam sẽ cần nhập khẩu than, khí thiên nhiên, khí hóa lỏng sớm hơn dự kiến để đảm bảo nhu cầu phát triển năng lượng phục vụ nhu cầu phát triển kinh tế.
Trước những thách thức đó, Việt Nam đã sớm xây dựng các kế hoạch, hoạch định các bước đi cụ thể nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh, tăng trưởng bao trùm và bền vững.
Ngày 13/3/2019, Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019-2030 (VNEEP3) tại Quyết định số 280/QĐ-TTg. Chương trình đặt mục tiêu tiết kiệm từ 8-10% điện năng tiêu thụ trong giai đoạn 2019-2030. Các mục tiêu cụ thể nhằm đạt mức giảm tiêu thụ năng lượng trong các ngành công nghiệp tiêu thụ nhiều năng lượng từ 6,8-24,81% theo từng ngành, phân ngành cụ thể. “Đây là một mục tiêu rất tham vọng, cần sự nỗ lực rất lớn của tất cả các thành phần kinh tế, cũng như sự hỗ trợ của cộng đồng quốc tế”, ông Phương Hoàng Kim nhấn mạnh.
Bên cạnh những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam và các tổ chức, cá nhân trong nước, Chính phủ Việt Nam cũng đã và đang nhận được hỗ trợ từ nhiều quốc gia và các tổ chức phi chính phủ. Chính phủ Hàn Quốc thông qua Cơ quan Hợp tác Quốc tế Hàn Quốc (KOICA) đã tài trợ nguồn vốn ODA viện trợ không hoàn lại thực hiện Dự án “Thúc đẩy thị trường đầu tư hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp Việt Nam” giai đoạn 2018-2019.
Từ kết quả thành công của Dự án giai đoạn 2018-2019, Bộ Công Thương và Bộ Kế hoạch và Đầu tư Việt Nam muốn tiếp tục thúc đẩy thị trường đầu tư cho dự án TKNL cho lĩnh vực công nghiệp, hỗ trợ các hoạt động của Chương trình VNEEP3 và Kế hoạch hành động tăng trưởng xanh Việt Nam. Theo đó, Chính phủ Hàn Quốc thông qua Cơ quan hợp tác quốc tế Hàn Quốc tại Việt Nam (KOICA) tiếp tục tài trợ 6,4 triệu USD nguồn vốn ODA viện trợ không hoàn lại thực hiện Dự án “Thúc đẩy thị trường đầu tư tiết kiệm và hiệu quả năng lượng trong lĩnh vực công nghiệp Việt Nam và hỗ trợ thực hiện Kế hoạch hành động quốc gia về tăng trưởng xanh”, dự kiến thời gian thực hiện là 2021-2025.
Tại Hội thảo, Giám đốc quốc gia KOICA ông Cho Han Doeg cũng cho biết mục tiêu giảm phát thải CO2 toàn cầu có thể thực hiện với sự đóng góp của công nghệ và sự chung tay của tất cả các quốc gia. “Trong tiến trình chuyển đổi nền kinh tế theo hướng tăng trưởng xanh, giảm phát thải, tiết kiệm năng lượng là yếu tố quan trọng, không thể tách rời”, ông Cho Han Deog khẳng định. Ông cũng đánh giá cao cam kết net-zero của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại COP26, cam kết của Việt Nam đã tiếp thêm động lực cho cộng đồng quốc tế về ứng phó biến đổi khí hậu, đặc biệt trong bối cảnh thế giới nói chung và khu vực nói riêng đang chịu nhiều ảnh hưởng tiêu cực của khí hậu và dịch bệnh.
Cũng tại Hội thảo, đại diện các cơ quan, đơn vị tham gia đã có nhiều thảo luận trao đổi với các chuyên gia của Hàn Quốc về lập dự án đầu tư tiết kiệm năng lượng, hỗ trợ thực thi quy định định mức tiêu hao năng lượng và hướng dẫn kỹ thuật về tăng trưởng xanh.
Đến từ Cơ quan năng lượng Hàn Quốc, ông Park Kyung Soon, Giám đốc dự án cho hay, tại Hàn Quốc, 60% tỷ trọng sử dụng năng lượng nằm trong ngành công nghiệp nên lĩnh vực này được tập trung cao để có các giải pháp nhằm giảm phát thải.
Chuyên gia Lee Jae Seung, Giám đốc quốc gia Viện tăng trưởng xanh toàn cầu, khẳng định thành công của mô hình đầu tư TKNL ESCO là một trong các yếu tố chính giúp Hàn Quốc đạt các mục tiêu TKNL, tăng trưởng xanh. Chương trình được giới thiệu cách đây hơn một thập kỷ, đã giúp thúc đẩy và mở rộng các chính sách, biện pháp bảo tồn năng lượng đối với lĩnh vực tư nhân. Chính sách hỗ trợ chính tạo hiệu quả bao gồm: ưu đãi thuế đầu tư vào các cơ sở TKNL, tạo các khoản vay ưu đãi cho các dự án hợp lý hoá sử dụng năng lượng, thúc đẩy hỗ trợ TKNL cho doanh nghiệp vừa và nhỏ; bắt buộc mua sắm công đối với hàng hoá TKNL.
Với Việt Nam, hiện tiêu thụ năng lượng còn ở mức cao và các lĩnh vực tiêu thụ nhiều là công nghiệp, vận tải. Ngoài ra Việt Nam đang phát triển nên việc tiêu dùng năng lượng cũng rất quan trọng. Tại Việt Nam cũng có chương trình sử dụng năng lượng hiệu quả (VNEEP), nhưng cường độ sử dụng năng lượng vẫn cao nên việc sử dụng tiết kiệm năng lượng cần trở thành vấn đề cốt lõi và phải đẩy mạnh.
