Kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát hồi năm ngoái đến nay, các ngân hàng trung ương trên toàn cầu, bao gồm cả Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC) đã nới lỏng các chính sách tiền tệ và duy trì mức lãi suất thấp để kích thích kinh tế. Đến nay, khi giá tiêu dùng và giá sản xuất đang tăng cao trở lại thì các ngân hàng trung ương lại đối mặt với bài toán có nên tăng lãi suất hay không để kiềm chế lạm phát.
Tuy nhiên, tại Trung Quốc, PBoC và các nhà kinh tế học nước này lại không quá lo lắng về lạm phát hoặc có ý định điều chỉnh chính sách tiền tệ do họ còn phải đối mặt với nhiều rủi ro cấp bách hơn, bao gồm phục hồi kinh tế chưa chắc chắn, thị trường lao động phục hồi yếu và bóng bóng bất động sản.
Phục hồi kinh tế chưa chắc chắn
Trong báo cáo chính sách tiền tệ quý 1/2021 được công bố trong tuần trước, PBoC tập trung xem xét các yếu tố nền tảng hỗ trợ sự phục hồi kinh tế của Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.
PBoC cho biết mức tiêu dùng của người dân Trung Quốc vẫn bị kiềm chế; trong khi đó, tăng trưởng đầu tư không đáp ứng đủ, các doanh nghiệp tư nhân nhỏ vẫn đối mặt nhiều khó khăn và việc duy trì việc làm là một thách thức lớn.
Báo cáo của PBoC cũng tập trung vào sự gia tăng lạm phát trên quy mô toàn cầu và dự báo giá sản xuất của Trung Quốc sẽ tăng lên vào cuối năm nay do giá nguyên vật liệu đầu vào trên toàn cầu tăng vọt. Ngân hàng này cũng nhấn mạnh sự gia tăng lạm phát ở các nền kinh tế lớn đang làm gia tăng áp lực giảm giá các đồng tiền cũng như dòng vốn tại các nền kinh tế mới nổi.
Dữ liệu mới nhất cho thấy chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Hoa Kỳ trong tháng 4 vừa qua đã tăng 4,2% so với cùng kỳ năm trước, chạm mức cao nhất kể từ tháng 9/2008 đến nay. Trong khi đó, giá sản xuất cũng tăng 6,2% so với cùng kỳ năm 2020, đánh dấu mức tăng cao nhất trong gần 10 năm trở lại đây.
Giữ chính sách tiền tệ ổn định
Lợi suất trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm của Trung Quốc đã ở mức trên 3,1% trong khi đó chỉ số chứng khoán Shanghai Composite của nước này đã tăng 2% trong tuần trước. Chính phủ Trung Quốc cho biết trong tháng 4 vừa qua, chỉ số giá sản xuất của nước này đã tăng 6,8% - tốc độ tăng nhanh nhất trong hơn 3 năm trở lại đây nhưng chỉ số giá tiêu dùng trong cùng kỳ chỉ tăng 0,9% do giá thịt lợn giảm.
Nhà kinh tế học cấp cao Francoise Huang từ hãng bảo hiểm tín dụng Euler Hermes nhận định giá cả tại Trung Quốc có thể tăng lên nhưng điều này không bắt nguồn từ việc nhu cầu trong nước tăng mà do chi phí đầu vào tăng lên. Do đó, Trung Quốc có thể cân nhắc duy trì chính sách tiền tệ ổn định như hiện nay, theo ông Francoise Huang.
PBoC đã giữ nguyên mức lãi suất điều hành đối với các khoản vay ở mức không đổi trong vòng một năm trở lại đây. Trong tuần trước, PBoC nhấn mạnh sẽ điều hành chính sách tiền tệ theo hướng thận trọng, linh hoạt và phù hợp với thực trạng nền kinh tế.
Áp lực tình trạng thất nghiệp tăng cao
Ông Zong Liang, trưởng bộ phận nghiên cứu tại Bank of China (Trung Quốc), nhận định chính sách tiền tệ của Trung Quốc sẽ được giữ ổn định cho ít nhất từ nay đến cuối năm. Trên thực tế, Trung Quốc đã duy trì chính sách tiền tệ tương đối chặt so với các quốc gia khác trong vòng hai năm trở lại đây, theo ông Zong Liang.
Ông Zong Liang cũng cho biết mặc dù mức chi tiêu của người tiêu dùng Trung Quốc được dự báo sẽ tăng lên trong quý 2/2021 khi nước này đẩy mạnh việc tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 tại các địa phương nhưng trụ cột tiêu dùng của nền kinh tế Trung Quốc vẫn đang trong giai đoạn phục hồi và chưa thể trở lại như lúc trước khi đại dịch bùng phát.
Sự thận trọng của Chính phủ Trung Quốc trong việc điều hành các chính sách kinh tế còn được thể hiện qua việc các quan chức nước này thừa nhận áp lực hỗ trợ thị trường lao động phục hồi vẫn còn lớn và quyết định kéo dài các gói hỗ trợ thất nghiệp cho đến cuối năm 2021, dù mức độ hỗ trợ đã thu hẹp hơn so với hồi năm ngoái.
Bong bóng bất động sản
Bất động sản là một trong những lĩnh vực đầu tư quan trọng cũng như là tài sản đầu cơ tại Trung Quốc. Chính phủ nước này đang phải nỗ lực để kiềm chế giá bất động sản không tăng vọt với các chính sách thận trọng.
Trong báo cáo chính sách tiền tệ quý 1/2021, PBoC nhấn mạnh giá nhà đất cần phải được giữ ổn định cũng như quan điểm hoạt động giao dịch nhà đất nhằm phục vụ nhu cầu để ở chữ không phải đầu cơ.
Các dữ liệu mới nhất cho thấy tăng trưởng tín dụng tại Trung Quốc trong tháng 4 vừa qua thấp hơn dự báo, phản ánh phần nào sự thắt chặt tín dụng của các tổ chức tín dụng nước này đối với các hoạt động liên quan đến thị trường bất động sản.
Chuyên gia kinh tế vĩ mô Bruce Pang tại tập đoàn tài chính China Renaissance (Trung Quốc) nhận định “Mức độ tăng trưởng các khoản vay ngắn hạn chậm lại trong tháng 4/2021 phản ánh thực tế các cơ quan quản lý Trung Quốc đang tăng cường giám sát việc sử dụng bất hợp pháp các khoản vay kinh doanh và tiêu dùng để đầu tư bất động sản. Chúng tôi cho rằng, các biện pháp hỗ trợ tiền tệ đang bắt đầu được Trung Quốc siết chặt hơn, nhưng về tổng thể, chính sách tín dụng vẫn đang tương đối lỏng nhằm hỗ trợ cho sự phục hồi cân bằng của nền kinh tế”.