Bắt đầu từ ngày 1/1/2010, quy định thiết lập hệ thống phòng ngừa và ngăn chặn việc đánh bắt cá bất hợp pháp của Hội đồng châu Âu sẽ chính thức có hiệu lực. Luật "ILLegal, unreported and unregulated fishing" (IUU) quy định tất cả lô hàng thủy sản khai thác phải có chứng nhận tên tàu khai thác, vùng biển khai thác. Do vậy, khi quy định này được thực thi, việc xuất khẩu thủy sản đánh bắt của Việt Nam sang EU có thể sẽ gặp nhiều khó khăn.
Luật IUU đề cập đến các hoạt động đánh bắt cá bất hợp pháp, không có báo cáo và không theo quy định. Theo Hội đồng châu Âu (EC), các hoạt động này đã gây tác hại nghiêm trọng cho môi trường biển, tính bền vững của các đàn cá và tình hình kinh tế - xã hội của ngư dân. Theo đó, EC ban hành quy định số 1005/2008 vào tháng 9/2008 nhằm thiết lập hệ thống trong EU để phòng ngừa, ngăn chặn và xóa bỏ các hoạt động khai thác thủy sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định.
Luật IUU này gồm 12 chương đặt điều kiện tiên quyết để nhập khẩu thủy sản vào EU là cần giấy chứng nhận về tính hợp pháp của sản phẩm. Giấy này được quốc gia tàu treo cờ chứng thực về tàu đánh bắt hải sản liên quan, phù hợp với trách nhiệm của quốc gia theo luật pháp quốc tế. Chứng nhận này áp dụng cho tất cả các sản phẩm trừ thủy sản nước ngọt, cá cảnh và một số loại thân mềm, sò, hàu, trai sông…
Luật IUU cũng nêu rõ các quốc gia thành viên EU phải áp dụng việc xử phạt ở mức tối đa ít nhất gấp 5 lần giá trị của sản phẩm sai phạm nghiêm trọng thu hồi được. Mức phạt ít nhất gấp 8 lần giá trị của sản phẩm trong trường hợp tái phạm một sai phạm nghiêm trọng trong thời gian 5 năm. Luật IUU cũng đề cập đến việc có thể tiến hành các biện pháp xử khác kèm theo như tịch thu tạm thời tàu đánh bắt cá vi phạm, tịch thu sản phẩm thủy sản đánh bắt được và ngư cụ bị cấm, tạm dừng hoặc thu hồi giấy phép đánh bắt cá, giảm bớt hoặc thu hồi quyền đánh bắt cá…
Theo Cục Khai thác và Bảo vệ Nguồn lợi Thủy sản (Bộ NN & PTNT) cho biết, quy định mới này sẽ là một trở ngại lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam vì hiện nay nguyên liệu đầu vào cho chế biến xuất khẩu thủy sản luôn thiếu hụt. Bên cạnh đó, để thực hiện đúng theo quy định trên, doanh nghiệp sẽ cần đội ngũ cán bộ chuyên trách và từng bước tiếp cận trực tiếp ngư dân để thu mua nguyên liệu.
