Nghị quyết số 98/2023/QH15 về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh (sau đây gọi là Nghị quyết 98) đã được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 5 Quốc hội Khoá XV.
Nghị quyết 98 nhằm mục tiêu xây dựng các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội nhằm tạo cơ sở pháp lý để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo đột phá, giải quyết các điểm nghẽn về phát triển kinh tế - xã hội của TP. Hồ Chí Minh, bao gồm 44 cơ chế, chính sách đặc thù. Trong đó, có 7 cơ chế kế thừa từ Nghị quyết số 54/2017/QH14; 4 cơ chế đã ban hành cho các địa phương khác; 6 cơ chế được đưa vào các dự án luật đang trình Quốc hội; 27 cơ chế, chính sách chỉ riêng TP. Hồ Chí Minh được áp dụng.
Thử nghiệm những mô hình mới, cách làm mới chưa từng có
Với nhiều chính sách đặc thù, đặc biệt là cho phép thí điểm những mô hình mới, cách làm mới, TP. Hồ Chí Minh sẽ có cơ hội tối ưu hóa mọi nguồn lực, tiềm năng sẵn có để phát triển vượt bậc. Đây là chìa khóa quan trọng không chỉ cho thành phố mà còn thúc đẩy phát triển vùng kinh tế trọng điểm phía Nam cũng như lan tỏa cho cả nước.
TP. Hồ Chí Minh sẽ thí điểm mô hình phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông công cộng (TOD). Đây là mô hình lấy định hướng phát triển hệ thống giao thông công cộng làm cơ sở cho quy hoạch, phát triển đô thị; lấy đầu mối giao thông làm điểm tập trung dân cư nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất, công trình công cộng, góp phần giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.
Tổng kinh phí dự kiến để phát triển hạ tầng giao thông trong giai đoạn 2021-2025 là khoảng 266.000 tỷ đồng. Trong đó, vốn ngân sách Thành phố khoảng 92.000 tỷ đồng và vốn đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) là 174.000 tỷ đồng.
Để huy động mọi nguồn lực đầu tư phát triển hệ thống hạ tầng giao thông trên địa bàn, TP. Hồ Chí Minh được áp dụng loại hợp đồng xây dựng - vận hành - chuyển giao (hợp đồng BOT) đối với dự án đầu tư xây dựng nâng cấp, mở rộng, hiện đại hóa công trình đường bộ hiện hữu. Với cơ chế này, TP. Hồ Chí Minh sẽ tập trung đối với các tuyến đường trục chính đô thị, kết nối vùng, quốc lộ đi qua địa phận thành phố như Quốc lộ 1, Quốc lộ 13, Quốc lộ 22,…
Việc thu hút vốn đầu tư để mở rộng quy mô đầu tư, phát triển cơ sở hạ tầng từ khu vực tư nhân, thông qua hình thức BOT được đánh giá là cần thiết để tập trung tối đa nguồn lực đột phá hạ tầng giao thông, một trong những điểm nghẽn lớn của thành phố.
Tạo đòn bẩy thu hút đầu tư doanh nghiệp
Nghị quyết 98 cũng cho phép nguồn thu từ cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trên địa bàn được dùng để tăng vốn điều lệ cho Công ty Đầu tư Tài chính nhà nước TP. Hồ Chí Minh (HIFC). Các dự án đầu tư được HIFC cho vay thuộc lĩnh vực ưu tiên phát triển kinh tế - xã hội của thành phố… có thể được nhận hỗ trợ lãi suất từ vốn đầu tư công của ngân sách thành phố. Đây được coi là đòn bẩy thu hút đầu tư chiến lược vào thành phố.
"Hy vọng chương trình này sắp tới sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp tham gia mạnh mẽ hơn vào chương trình kích cầu trong lĩnh vực giáo dục, y tế, công nghệ cao, đổi mới sáng tạo; các lĩnh vực về môi trường như sử dụng phương tiện sạch, xe buýt chạy điện, phương tiện công cộng chạy điện, các ngành công nghiệp như tự động hóa, hóa dược, công nghệ thực phẩm, dệt may và da giày…", ông Nguyễn Quang Thanh, Phó Tổng Giám đốc HIFC chia sẻ.
Trao "quyền" để phát huy tối đa tiềm năng
Đẩy mạnh việc phân cấp, phân quyền, Nghị quyết 98 cho phép TP. Hồ Chí Minh chủ động hơn về tổ chức bộ máy. Cụ thể, HĐND thành phố có thẩm quyền quyết định số lượng cán bộ, công chức và người hoạt động không chuyên trách tại phường, xã, thị trấn theo quy mô dân số, hoạt động kinh tế và đặc điểm địa bàn, đảm bảo tinh gọn, không vượt quá số lượng theo quy định của Chính phủ…
UBND TP. Hồ Chí Minh cũng được trao quyền quyết định chuyển một số chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan chuyên môn thuộc UBND thành phố cho cơ quan chuyên môn, cơ quan hành chính khác thuộc UBND thành phố, UBND quận, huyện và TP. Thủ Đức.
Về tổ chức bộ máy TP. Thủ Đức, HĐND, UBND, Chủ tịch UBND TP. Hồ Chí Minh quyết định giao một số chức năng nhiệm vụ thuộc thẩm quyền cho HĐND, UBND, Chủ tịch UBND TP. Thủ Đức trong một số lĩnh vực. HĐND thành phố quyết định tổ chức bộ máy, số lượng và chức năng, nhiệm vụ các phòng ban chuyên môn, đơn vị trực thuộc TP. Thủ Đức.
Thành công của TP. Hồ Chí Minh là thành công của cả nước
Nghị quyết 98 cho phép TP. Hồ Chí Minh thí điểm những gì chưa có. Đây sẽ là địa phương “mẫu” để kiểm nghiệm và mở đường cho các cơ chế, chính sách vượt trội.
Không chỉ là cơ chế đặc thù vượt trội dành cho TP. Hồ Chí Minh, Nghị quyết 98 đóng vai trò lan tỏa, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội cho các địa phương lân cận, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, các tỉnh miền Tây và cả nước.
Ngày 7/7, tại cuộc làm việc theo hình thức trực tuyến của Thường trực Chính phủ với TP. Hồ Chí Minh triển khai Nghị quyết số 98/2023/QH15 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP. Hồ Chí Minh, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ "Cần xác định việc triển khai nghị quyết không chỉ riêng cho TP. Hồ Chí Minh. Nếu thực hiện thành công thì cả nước cùng được hưởng nên đây là nhiệm vụ chung".
Đồng thời, Thủ tướng cũng nhấn mạnh "Cả nước phải cùng chung tay với TP. Hồ Chí Minh. Mỗi người, mỗi cơ quan trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình cần thực hiện tốt các công việc được giao theo đúng tinh thần chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng là "cả nước vì TP. Hồ Chí Minh, TP. Hồ Chí Minh vì cả nước".
