Theo ITC, nửa đầu năm nay, NK tôm của Nhật Bản đạt hơn 1 tỷ USD, giảm 6,6% so với cùng kỳ năm 2018. Việt Nam vẫn là nguồn cung tôm lớn nhất cho Nhật Bản, chiếm 26% tổng giá trị NK tôm của thị trường này. Thái Lan, Indonesia, Ấn Độ là các nguồn cung chính tiếp theo, lần lượt chiếm 19%, 17% và 10%. Nửa đầu năm nay, NK tôm của Nhật từ top 5 nguồn cung chính đều giảm so với cùng kỳ năm ngoái.
Tôm nguyên liệu đông lạnh (HS 030617) là sản phẩm chiếm tỷ lệ cao nhất trong tổng cơ cấu tôm NK vào Nhật Bản, chiếm trên 60%. Xét về thuế NK đối với sản phẩm tôm này, Việt Nam và các nguồn cung chính khác cho Nhật (Indonesia, Ấn Độ, Thái Lan) đều được hưởng mức thuế 0%. Xét về giá, giá tôm HS 030617 của Việt Nam cao nhất trong số các nguồn cung chính với hơn 11 USD/kg trong nửa đầu năm nay. Giá tôm Indonesia XK vào Nhật Bản đạt 11 USD/kg, giá tôm Thái Lan đạt 9,5 USD/kg và Ấn Độ đạt 9 USD/kg.
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam, tháng 7/2019, XK tôm sang thị trường Nhật Bản đạt gần 56 triệu USD, tăng 2,2%. Do giảm mạnh trong tháng 1 và 4 nên 7 tháng đầu năm nay, XK tôm sang Nhật vẫn giảm nhẹ 2,8% đạt gần 329 triệu USD.
Nhật Bản vẫn duy trì là thị trường NK tôm lớn thứ 2 của Việt Nam trong nửa đầu năm nay. Nhờ những lợi thế từ các Hiệp định Thương mại giữa Việt Nam và Nhật Bản, nên XK tôm Việt Nam sang Nhật Bản 7 tháng đầu năm nay không bị giảm sâu như các thị trường chính khác.
Trong cơ cấu các sản phẩm tôm XK từ Việt Nam sang Nhật, tôm chân trắng chiếm tỷ lệ cao nhất 58,1%, tôm sú chiếm 22,4% còn lại tôm biển chiếm 19,5%. Trong số các sản phẩm tôm chân trắng xuất đi Nhật, tôm chân trắng sống/tươi/đông lạnh chiếm tỷ lệ cao hơn tôm chân trắng chế biến. 7 tháng đầu năm nay, XK tôm chân trắng sống/tươi/đông lạnh của Việt Nam sang Nhật Bản giảm hơn 10% trong khi XK tôm chân trắng chế biến tăng nhẹ hơn 2% so với cùng kỳ năm ngoái.
Một số sản phẩm tôm của Việt Nam được ưa chuộng tại Nhật Bản bao gồm tôm Nobashi, sushi, tôm sú Tempura áo bột; tôm chân trắng PD đông lạnh, tôm chân trắng lột vỏ bỏ đầu chừa đuôi đông lạnh...
Hiệp định Thương mại tự do giữa ASEAN và Nhật Bản (AJCEP) có hiệu lực từ 1/12/2008 và Hiệp định Thương mại tự do song phương giữa Việt Nam và Nhật Bản (VJEPA) có hiệu lực từ 1/10/2009 đã giúp tạo điều kiện thuận lợi về thuế quan cho XK thủy sản Việt Nam sang Nhật Bản.
Bên cạnh các Hiệp định FTA Việt Nam - Nhật Bản và ASEAN - Nhật Bản, Hiệp định CPTPP có hiệu lực từ tháng 1/2019 cũng sẽ một lần nữa giúp cho tôm Việt Nam gia tăng lợi thế tại thị trường này. Theo các cam kết của Nhật Bản tại CPTPP, đa số mặt hàng thủy sản có thế mạnh của Việt Nam trong đó có tôm đông lạnh (HS 030617) và tôm chế biến (HS 160521) được hưởng thuế suất 0% ngay sau khi hiệp định có hiệu lực.
Do ngành kinh doanh thực phẩm ăn sẵn của Nhật Bản phát triển, các sản phẩm tôm chế biến sẵn với tính tiện dụng cao sẽ tăng trưởng tốt tại thị trường Nhật Bản.
