Tại Họp báo Chính phủ thường kỳ tháng 9/2023, nhiều ý kiến quan tâm đặt câu hỏi với Lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước về các giải pháp hạ lãi suất và tăng khả năng tiếp cận tín dụng cho doanh nghiệp.
Lãi suất cho vay giảm trung bình 1% - 1,5%
Thông tin tới báo chí, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú cho biết, hiện nay, tín dụng có tăng nhưng mức tăng so với năm ngoái vẫn còn thấp. Tính đến ngày 30/9, huy động vốn tăng khoảng 5,9%, tổng vốn huy động của các ngân hàng thương mại là 12.900 nghìn tỷ đồng (cùng thời điểm năm ngoái huy động đạt khoảng 7,68%).
Về cho vay, tính đến ngày 21/9, tín dụng tăng 5,91%, đến hết tháng 9 ước tăng khoảng 6,1% - 6,2% so với cuối năm 2022; tổng dư nợ của nền kinh tế là 12.630 nghìn tỷ đồng. Điều này cho thấy tốc độ tăng trưởng tín dụng có tăng nhưng chậm hơn năm ngoái, do nhiều nguyên nhân khách quan, trong đó có khó khăn từ tác động của nền kinh tế thế giới và khó khăn của doanh nghiệp trong nước.
Về lãi suất, theo số liệu mới nhất mức giảm trung bình cho vay, nhất là khoản vay mới là 1% - 1,5%. Nhìn lại 9 tháng qua cho thấy điều hành chính sách tiền tệ trong bối cảnh khó khăn nhưng đã rất mạnh mẽ, chính sách tiền tệ nới lỏng ngay từ đầu năm; điều hành linh hoạt, hiệu quả, phù hợp.
Chính vì thế, lãi suất bình quân cho vay đối với các khoản vay ngắn hạn là 5,5% - 5,7%, vay trung ngắn hạn là 5,8% - 10%. Lãi suất của những khoản dư nợ trước đây chưa đến kỳ trả nợ và trả lãi có độ trễ, do huy động của các ngân hàng thương mại trước đây ở mức rất cao, thậm chí từ 10% - 12%, nên độ trễ hiện nay theo tính toán khoảng từ 9% - 12%.
Tuy nhiên, các ngân hàng thương mại khi chưa đến kỳ các doanh nghiệp trả lãi, ngân hàng và doanh nghiệp đều có sự thống nhất hỗ trợ trong giai đoạn khó khăn. Khối tín dụng chính sách cho người nghèo, hộ thu nhập thấp cũng tăng rất cao là 8,19% và tổng dư nợ là 316 nghìn tỷ đồng với hơn 6,7 triệu khách hàng còn dư nợ.
Đẩy mạnh giải ngân các gói tín dụng
Liên quan đến vấn đề tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận tốt hơn với tín dụng, Phó Thống đốc cho biết, dưới sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước xác định đẩy mạnh việc tăng nguồn lực hỗ trợ cho doanh nghiệp khó khăn, doanh nghiệp đóng cửa, doanh nghiệp giải thể để giúp họ sớm khôi phục kinh tế, nhất là sau 2 năm chống dịch cộng với tác động kép từ ảnh hưởng của nền kinh tế thế giới và trong nước.
Theo đó, ngay từ đầu năm, ngành Ngân hàng đã thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp nhằm mở rộng tín dụng.
Thứ nhất, ngay từ đầu năm, Ngân hàng Nhà nước đã tạo thanh khoản, dư địa cho tổ chức tín dụng, không có câu chuyện thiếu room tín dụng, các ngân hàng thương mại "thoải mái" nguồn lực cho vay. Ngân hàng Nhà nước cũng sử dụng các công cụ tạo nguồn lực có tính chất giả rẻ để các ngân hàng thương mại có điều kiện hạ lãi suất đầu vào cho doanh nghiệp.
Thứ hai, Ngân hàng Nhà nước hạ lãi suất điều hành 2% cho 4 lần từ đầu năm. Thông điệp cũng như chỉ đạo của Ngân hàng Nhà nước với các tổ chức tín dụng là phải hạ lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp. Điều này đang diễn ra rất tích cực, nhất là 1 tháng gần đây.
Thứ ba, rà soát lại các văn bản quy phạm pháp luật, trong đó có Thông tư 06/2023/TT-NHNN ngày 28/6/2023 sửa đổi, bổ sung Thông tư số 39/2016/TT-NHNN là điển hình và các chính sách, quy định khác, tạo dư địa pháp lý cho các tổ chức tín dụng cung ứng sản phẩm mới, tạo thêm sức cạnh tranh, điều kiện cho vay nhiều hơn, đồng thời cũng tạo thêm điều kiện buộc các ngân hàng thương mại phải tính đến câu chuyện giữ khách hàng và hạ lãi suất.
Thứ tư, tái cơ cấu lại các khoản nợ, khoản lãi đến hạn nếu còn khó khăn. Cụ thể, với chính sách cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ theo Thông tư 02/2023/TT-NHNN được ban hành từ đầu năm, đến nay có khoảng hơn 120 nghìn tỷ được thực hiện với chính sách hoãn, giãn nợ.
Thứ năm, tích cực triển khai các chương trình tín dụng chuyên đề của Chính phủ cũng như của ngân hàng như: gói 40 nghìn tỷ đồng của ngân sách để hỗ trợ 2% lãi suất, gói 120 nghìn tỷ đồng để hỗ trợ nhà ở xã hội, gói 15 nghìn tỷ đồng cho kinh doanh thủy sản cũng như xuất khẩu gỗ (hiện nay đã cho vay được gần 6 nghìn tỷ đồng trong gói 15 nghìn tỷ đồng)…
Thứ sáu, cải cách thủ tục hành chính, giảm phí để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp; các ngân hàng thương mại ứng dụng công nghệ để đưa ra nhiều sản phẩm, dịch vụ mới tạo thuận lợi cho người dân trong tiếp cận dịch vụ.
Thứ bảy, Ngân hàng Nhà nước đẩy mạnh triển khai chương trình kết nối Ngân hàng – Doanh nghiệp trên toàn quốc; qua các hội nghị đối thoại giữa ngân hàng thương mại và doanh nghiệp, đánh giá khách quan những khó khăn, vướng mắc, nguyên nhân, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp …
Ngoài các giải pháp trên, ngành Ngân hàng tiếp tục phối hợp chính quyền địa phương, hiệp hội, ngành nghề để cùng tháo gỡ khó khăn; đẩy mạnh truyền thông các chính sách, sản phẩm, dịch vụ ngân hàng tới công chúng; tăng cường tín dụng chính sách, tín dụng tiêu dùng… Đây là giải pháp quan trọng nhằm thúc đẩy được nhu cầu tiêu dùng, từ đó sẽ tăng được tỉ lệ tín dụng.
Bên cạnh đó thực hiện hỗ trợ thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Theo đó, các ngân hàng thương mại tiếp tục phát hành trái phiếu nếu đủ điều kiện đảm bảo an toàn, tham gia với tư cách nhà đầu tư vào các trái phiếu của doanh nghiệp... Hiện nay đang duy trì 4 tổ chức tín dụng với số trái phiếu trên 231 nghìn tỷ đồng.
“Thông qua các giải pháp trên, chúng ta rất mong tín dụng sẽ đạt mức như kỳ vọng, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, thúc đẩy nền kinh tế. Hy vọng trong 3 tháng cuối năm, thông lệ tín dụng sẽ tăng nhanh lên. Ngân hàng sẽ thực hiện các biện pháp quyết liệt cùng với sự đồng hành của các địa phương, tạo điều kiện để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp vươn lên trong bối cảnh kinh tế khó khăn”, Phó Thống đốc Thường trực Ngân hàng Nhà nước cho biết.
