Hành trình biến rau củ thành ống hút đạt OCOP 5 sao Quốc gia

Tháng 4/2023, ống hút làm từ rau củ và các loại hạt ngũ cốc mang thương hiệu ECOS của Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng (huyện Đông Anh, TP. Hà Nội) đã được công nhận 5 sao OCOP Quốc gia sau 4 năm có mặt trên thị trường.

Loại ống hút làm từ rau củ này không chỉ để uống nước mà còn có thể xào, luộc, nhúng lẩu thậm chí là rán thành các loại snack để tạo ra những món ăn giàu dinh dưỡng và lạ miệng thì chỉ có ở Việt Nam.

Người đã nghiên cứu thành công loại ống hút làm từ rau củ và các loại hạt ngũ cốc này là ông Lê Văn Tám, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng (huyện Đông Anh, TP. Hà Nội).

Với mong muốn thay đổi thói quen sử dụng các loại ống hút nhựa vừa ảnh hưởng tới sức khỏe con người, vừa gây hại cho môi trường, ông Lê Văn Tám, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng (huyện Đông Anh, TP. Hà Nội) đã nảy ra ý tưởng biến rau, củ, quả được trồng tại Hợp tác xã (HTX) của mình thành nguyên liệu chính tạo ra loại ống hút thân thiện với môi trường thay thế ống hút nhựa.

Sinh ra và lớn lên ở huyện Đông Anh, một huyện thuộc ngoại thành Hà Nội, nơi được coi là một trong những vùng đất lịch sử của Việt Nam, với nhiều làng nghề truyền thống đậm chất văn hóa Việt. Với mong muốn nâng cao giá trị nông sản cho quê nhà, sau 10 năm tích lũy kinh nghiệm trong lĩnh vực nông nghiệp ở Hàn Quốc, ông Tám trở về nước. Ông đã chọn lĩnh vực sản xuất nông nghiệp công nghệ cao để lập nghiệp và thành lập HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng vào năm 2016.

Mặc dù mô hình sản xuất chuỗi rau sạch, tôm sạch theo hướng hữu cơ, công nghệ cao của HTX Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng đã được nhiều người biết đến và ủng hộ. Tuy nhiên, ông Tám vẫn muốn mở rộng sản xuất, kết nối các công đoạn trong quá trình sản xuất nhằm phát triển chuỗi giá trị nông nghiệp bền vững.

Và rồi ý tưởng sản xuất ống hút bằng các loại rau, củ thân thiện với môi trường đã nảy sinh trong đầu khi ông tình cờ xem một phóng sự thấy cảnh người dân xả ống hút nhựa ra đường, trên biển, cá ăn vào chết hàng loạt, rùa thì bị ống hút nhựa đâm vào mũi.

Thế nhưng, từ suy nghĩ đến hành động và trở thành hiện thực là cả một hành trình khiến ông phải hao tâm, khổ tứ.

Từ việc đưa ý tưởng thành hoạt động nghiên cứu, tạo ra sản phẩm cũng không hề dễ dàng. Để thành công, ông Tám đã phải mất hàng trăm lần thử nghiệm trong khoảng thời gian hơn hai năm với nhiều thất bại, mới cho ra được một thành phẩm ưng ý đạt tiêu chuẩn về chất lượng.

Khó khăn lớn nhất khi làm loại ống hút từ các nguyên liệu này là phải giữ được độ cứng và cấu trúc khi sử dụng ở nhiều môi trường, đồ uống khác nhau, từ nước nóng, lạnh đến sinh tố, nước có ga…

Điều thuận lợi cho việc nghiên cứu của ông Tám là nguyên liệu đầu vào để phục vụ sản xuất ống hút đều có sẵn và bảo đảm sạch, đồng đều chất lượng. Để đầu tư cho sản xuất ống hút thân thiện với môi trường, ông Tám đã tận dụng ngay nguồn rau củ quả sạch được trồng theo phương pháp hữu cơ mà HTX đã, đang phát triển. Ngoài ra, ông còn sử dụng nguồn nguyên liệu từ các loại hạt ngũ cốc, tinh bột để thử nghiệm.

Hơn hai năm ăn ngủ trong xưởng sản xuất, hàng trăm đợt thử nghiệm thất bại khiến ông phải bỏ đi gần 30 tấn nguyên liệu, tiêu tốn hàng trăm triệu đồng. Nhưng rồi trời không phụ lòng người, vào giữa năm 2019, quy trình sản xuất ống hút từ rau, củ, quả đã được hoàn thiện.

Khi kết quả thử nghiệm thành công, ông Tám đã đăng ký nhãn hiệu “Ống hút thực phẩm ECOS” cùng các tiêu chuẩn đi kèm nhằm đáp ứng yêu cầu xuất khẩu. Lô hàng “Ống hút thực phẩm ECOS” đầu tiên đã được xuất khẩu sang Anh. Tuy nhiên, do không khí ở Anh rất lạnh, khô nên ống hút bị vỡ, lô hàng bị trả về, HTX phải đền bù hàng trăm triệu đồng. Trước thách thức này, ông Tám lại tiếp tục nghiên cứu và khắc phục hạn chế.

Với lợi thế trên khu đất 1.500m2, ông Tám đã phát triển 6 mô hình nhà phủ màng công nghệ cao của Israel chuyên sản xuất rau, củ, quả sạch theo hướng hữu cơ.  Nhờ vùng nguyên liệu lớn được sản xuất theo hướng công nghệ cao, dây chuyền sản xuất được chuẩn hóa nên đã giúp HTX giảm được chi phí đầu vào, sản xuất ra loại ống hút bảo đảm về chất lượng.

Đến nay, sản phẩm đã được hoàn thiện và đã có mặt tại nhiều chuỗi quán cà phê, khách sạn, nhà hàng trong nước. Nhiều đơn vị quan tâm tới loại ống hút làm từ rau, củ, quả này đã liên hệ để tiến hành đàm phán với HTX để đặt hàng. Trung bình mỗi ngày, HTX xuất bán gần 50.000 ống hút ECOS, bảo đảm việc làm cho khoảng 20 thành viên với thu nhập ổn định.

Sản phẩm ống hút làm từ rau củ ECOS đã được xuất khẩu sang các thị trường lớn như Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ…

Năm 2023, nhiều lô hàng ống hút làm từ rau củ ECOS đã được xuất khẩu sang thị trường châu Âu, trong đó, thị trường tiêu thụ mạnh nhất là Cộng hòa Liên bang Đức.

Ông Tám xúc động chia sẻ: Trải qua các tiêu chuẩn khắt khe của quốc tế, ống hút ECOS thành công vươn ra thị trường nước ngoài là dấu mốc quan trọng với HTX Nông nghiệp Sông Hồng. Giá trị của sản phẩm nằm ở ý nghĩa góp phần bảo vệ sức khỏe con người, ghi dấu thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế. Hơn nữa, sản phẩm này được làm từ nông sản nên đây là cơ hội để chúng tôi có thể giúp bà con nông dân trồng rau nâng cao thu nhập, tạo ra nguồn nông sản sạch và an toàn.

Hiện sản phẩm ống hút làm từ rau củ được HTX Sông Hồng đóng gói, có mã vạch nên người tiêu dùng có thể hoàn toàn yên tâm trong quá trình sử dụng.

Ống hút được chế biến hoàn toàn từ bột rau củ tự nhiên và được kiểm soát, đảm bảo không chứa dư lượng kim loại nặng, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích tăng trưởng..., đảm bảo sức khỏe của người dùng là giải pháp thay thế ống hút nhựa tuyệt vời và cũng đồng thời giúp giải quyết bài toán về rác thải nhựa dùng một lần hiện đang được sử dụng khá phổ biến tại Việt Nam.

Khác với ống hút nhựa, ống hút rau, củ, quả sẽ trở nên mềm nhẹ sau khoảng 30 phút cắm vào nước ấm nhưng vẫn giữ được cấu trúc, cũng như độ cứng đủ để sử dụng trong 10 giờ đồng hồ tiếp theo. Sản phẩm chỉ tan ra khi bị ngâm liên tục trong môi trường nước sau hơn 1 ngày. Mỗi chiếc ống hút sử dụng một lần, hạn dùng lên tới 18 tháng kể từ ngày sản xuất, dễ dàng phân hủy nên không gây hại cho môi trường.

Điều đặc biệt của sản phẩm này là ngoài công dụng chính vẫn dùng để uống nước, thì loại ống hút này còn có thể xào, luộc, nhúng lẩu thậm chí là rán thành các loại snack để tạo ra những món ăn giàu dinh dưỡng và lạ miệng.

Ống hút ECOS có nhiều chủng loại: Ống hút màu vàng làm từ củ nghệ, ống màu đỏ từ củ dền, màu xanh từ lá dứa, màu trắng từ củ cải, bột mì…

Ông Lê Văn Tám, Giám đốc Hợp tác xã Dịch vụ nông nghiệp Sông Hồng chia sẻ, rác thải nhựa đang trở thành bài toán toàn cầu, những bao bì ni lông, ống hút nhựa là kẻ thù lớn của hệ sinh thái, đặc biệt là môi trường biển. Vì vậy, tôi hy vọng ống hút từ rau củ quả sạch sẽ góp phần thay đổi nhận thức và hành động của nhiều người.

Phó Chánh Văn phòng Thường trực Văn phòng Điều phối xây dựng nông thôn mới Hà Nội Nguyễn Văn Chí khẳng định, sản phẩm ống hút từ bột rau, củ, quả… là độc đáo nhất của Hà Nội. Sản phẩm được đánh giá cao không chỉ bởi tính hữu dụng mà còn bởi yếu tố thân thiện môi trường. Điều đáng nói, trong bối cảnh rác thải nhựa rất đáng quan ngại, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, việc phát triển các sản phẩm từ nguyên liệu tự nhiên, thân thiện với môi trường được thành phố khuyến khích. Phát triển sản phẩm xanh, sạch, an toàn và bền vững cũng là định hướng mà Hà Nội đang hướng tới trong Chương trình OCOP.

Với những tính độc đáo của sản phẩm, thân thiện môi trường, vì sức khỏe cộng đồng, tháng 12/2020, sản phẩm ống hút làm từ rau, củ quả của HTX Nông nghiệp Sông Hồng đã được Hội đồng chấm điểm OCOP - Chương trình Mỗi xã một sản phẩm TP. Hà Nội chấm điểm sản phẩm OCOP đạt 5 sao.

Đến đầu tháng 4/2023, sản phẩm ống hút ECOS là một trong 6 sản phẩm của Hà Nội đạt 5 sao OCOP Quốc gia và là sản phẩm 5 sao tiêu biểu của cả nước.

Sau khi được công nhận OCOP 5 sao quốc gia, sản phẩm ống hút ECOS sẽ được đưa vào chương trình xúc tiến thương mại quốc gia và tiếp tục đẩy mạnh xuất khẩu ra thị trường quốc tế. Đây sẽ là cơ hội giúp HTX phát triển chuỗi giá trị cũng như phát triển thương hiệu.

Hiện nay, sản phẩm ống hút ECOS đã được người tiêu dùng biết đến nhiều hơn. Đặc biệt trong các hệ thống resort 5 sao cao cấp, một số hệ thống quán cà phê cao cấp tại Hà Nội. Ngoài ra, sản phẩm ống hút từ rau củ đã có mặt trên các trang thương mại điện tử như Shoppee, Lazada với giá từ 60.000 ngàn đồng cho 1 hộp với 30 ống hút...

Đánh giá về mô hình sản xuất ống hút ECOS, Trưởng phòng Kinh tế huyện Đông Anh Nguyễn Tuấn Hà cho biết, đây là mô hình điểm của cả huyện về sản xuất hữu cơ, bảo vệ môi trường và cho hiệu quả kinh tế cao. Mô hình đã tập trung vào chế biến sâu, giải quyết bài toán tiêu thụ nông sản sạch, khắc phục được những hạn chế trong sản xuất nông nghiệp hiện nay là năng lực bảo quản nông sản sau thu hoạch kém, hạn chế tình trạng “được mùa, mất giá”. Đây cũng là mô hình điểm về sản xuất xanh, sạch, hiệu quả kinh tế cao. Mỗi năm, Hợp tác xã Nông nghiệp Sông Hồng thu về hàng tỷ đồng từ sản xuất và xuất khẩu ống hút, giải quyết việc làm thường xuyên cho khoảng 20 lao động trên địa bàn huyện, với thu nhập cao, ổn định. Không chỉ là mô hình điểm, sản phẩm ống hút của Hợp tác xã Nông nghiệp Sông Hồng còn là mô hình sản xuất hữu cơ điển hình của Thủ đô.

Việc đẩy mạnh chế biến theo hướng sản xuất xanh cũng là nền tảng vững chắc để HTX Sông Hồng đưa sản phẩm đến với người tiêu dùng nước ngoài, vượt qua được các rào cản khắt khe khi xuất khẩu đến những thị trường khó tính trên thế giới.

Trong tương lai ống hút rau củ Ecos không chỉ dừng ở phạm vi sử dụng trong các quán cà phê, nhà hàng... mà còn có thể nhân rộng hơn nữa đến từng nhà từng người.