Ban đầu khi mới thành lập vào năm 2015, HTX Thiên An (Bắc Kạn) hoạt động chủ yếu là cung ứng dịch vụ phân bón, thức ăn chăn nuôi cho các thành viên. Đến năm 2017, HTX bắt đầu sản xuất và kinh doanh các sản phẩm nông sản địa phương.
Thử nghiệm nhiều sản phẩm mới từ nông sản địa phương
Nhận thấy diện tích cây chuối tại xã vào khoảng hơn 22ha, hàng năm cho sản lượng tương đối lớn nhưng sản phẩm chuối tại địa phương chưa được chú trọng, việc thu mua không đảm bảo, đầu ra bấp bênh, chị Lý Thị Quyên - Giám đốc HTX Thiên An cùng các thành viên đã mày mò, sáng tạo làm ra sản phẩm chuối sấy nhằm góp phần giải quyết đầu ra cho cây chuối tại địa phương, tạo việc làm, tăng thu nhập.
Dù còn nhiều khó khăn nhưng HTX đã mạnh dạn vay vốn đầu tư trang thiết bị, ứng dụng khoa học công nghệ để sản xuất. Sản phẩm chuối sấy khô của HTX Thiên An ra đời với chất lượng “3 không” (không chất bảo quản, không đường hóa học, không phụ gia), từng bước tạo được lòng tin của khách hàng.
Hiện nay, sản phẩm chuối sấy của HTX đã có đầy đủ các điều kiện về mẫu mã, bao bì, tem truy xuất nguồn gốc và cơ sở sản xuất của HTX được cấp chứng nhận đủ điều kiện vệ sinh an toàn thực phẩm. Để mở rộng thị trường, ổn định đầu ra cho sản phẩm, HTX Thiên An thường xuyên tham gia nhiều hội chợ thương mại, hội chợ kết nối và các chương trình khởi nghiệp trên toàn quốc. Hiện, sản phẩm chuối sấy được phân phối chủ yếu tại thị trường bán lẻ trong và ngoài tỉnh Bắc Kạn như: Hồ Ba Bể, Nam Định, Hà Nội, Quảng Ninh, TP.HCM, Sa Pa…
Ngoài nguồn nguyên liệu chuối sẵn có tại địa phương, HTX Thiên An còn triển khai trồng hơn 200 gốc chuối cấy mô để nhân giống cho các hội viên mở rộng trồng nhằm chủ động nguồn nguyên liệu. Bên cạnh đó, HTX cũng đang nỗ lực hướng tới đầu tư công nghệ sản xuất hiện đại hơn, hoàn thiện mẫu mã cũng như nâng cao chất lượng sản phẩm để từng bước đáp ứng nhu cầu thị trường ngày một đa dạng.
Năm 2018, sản phẩm chuối sấy của HTX Thiên An được xếp hạng đạt 3 sao OCOP cấp tỉnh, là động lực giúp cho sản phẩm chuối sấy của HTX tiếp tục vươn xa. Hiện nay chuối sấy khô đang là một sản phẩm chủ lực của HTX Thiên An.
Từ thành công của các sản phẩm sấy ban đầu, tận dụng hệ thống máy móc sản xuất đã có gồm: máy sấy nhiệt, máy sấy lạnh, máy thái và máy đóng gói tự động, HTX Thiên An tiếp tục tìm hiểu và thử nghiệm nhiều sản phẩm mới chế biến theo phương pháp sấy, trên cơ sở tận dụng nguồn nguyên liệu nông sản địa phương sẵn có như khoai tây, khoai lang, trà búp, trà hoa vàng, măng… và đã có sản phẩm đưa ra thị trường, được người tiêu dùng đón nhận.
Năm 2019, dựa trên các thế mạnh về cây dược liệu và các bài thuốc cổ truyền của người Dao tại địa phương, HTX Thiên An tập trung sản xuất cây dược liệu thành các sản phẩm hàng hóa như thuốc tắm cho người lớn, trẻ em và phụ nữ sau sinh; thuốc xoa bóp, cao gắm giúp cải thiện sức khỏe người tiêu dùng, ngoài ra, HTX cho ra đời nhiều sản phẩm khẩu trang, gối bằng thổ cẩm đẹp mắt.
Năm 2020, HTX Thiên An có 3 sản phẩm được công nhận sản phẩm OCOP xếp hạng 3 sao là Phục dưỡng hoa, Mộc vượng xuân, An mộc nhi; đây là các bài thuốc cổ truyền của người dân tộc Dao tại địa phương.
Chuyển đổi số để nâng cao năng lực cạnh tranh
Chuyển đổi số là chiến lược trọng tâm giúp cho HTX Thiên An mở rộng thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh cho các sản phẩm của doanh nghiệp.
Khi mới thành lập, HTX chủ yếu bán hàng theo phương thức truyền thống kết hợp với tiêu thụ tại một số hội chợ ở địa phương, tuy nhiên, chưa có nhiều khách hàng biết đến. Những năm sau đó, HTX bước đầu đã biết quảng bá bán hàng trên các trang mạng xã hội như Facebook, Zalo, Youtube...., tuy nhiên, số lượng sản phẩm bán ra qua các trang mạng xã hội chưa thực sự nhiều.
Đến năm 2020, được sự quan tâm tạo điều kiện của các cấp, các ngành, HTX Thiên An đã được hỗ trợ thực hiện chuyển đổi số để quảng bá, tiếp thị và bán các sản phẩm của địa phương trên môi trường mạng.
Ngoài việc được đầu tư về cơ sở vật chất như máy tính, máy in hiện đại cùng các trang thiết bị cần thiết khác, các thành viên trong HTX được tham gia tập huấn, tìm hiểu về chuyển đổi số, được tư vấn những nội dung chuyển đổi số phù hợp với điều kiện đặc thù ở địa phương.
HTX Thiên An cũng được hỗ trợ xây dựng Trang Thông tin điện tử có địa chỉ truy cập http://hoptacxathienan.com để quảng bá về các sản phẩm và tư vấn bán hàng một cách chuyên nghiệp... Sau khi được hướng dẫn, hỗ trợ thực hiện chuyển đổi số, các sản phẩm của HTX đã thu hút được ngày càng nhiều khách hàng.
Hiện nay, các sản phẩm của Thiên An đã có mặt trên 4 sàn thương mại điện tử lớn của nước ta là Tiki, Shopee, Voso và Postmart; được Chi nhánh Viettel Bắc Kạn hỗ trợ bản quyền phần mềm quản lý hàng hóa Shopone, HTX cũng đã quản lý hàng hóa, hàng tồn kho, khách hàng, doanh thu... một cách khoa học và hiệu quả.
Đối với việc vận chuyển hàng hóa đi tiêu thụ, HTX phối hợp với Viettel Post và VNPost nên mọi việc được thuận lợi và dễ dàng hơn.
Việc chuyển đổi số ở HTX Thiên An đã đạt được thành công bước đầu. HTX đã hoàn thiện được quy trình sản xuất đáp ứng các tiêu chuẩn, các sản phẩm của HTX đều được đăng ký nhãn hiệu, thương hiệu rõ ràng, được cấp mã QRCode truy xuất nguồn gốc và ứng dụng BlockChain để kiểm định chất lượng tất cả các khâu một cách hiện đại, đem lại sự tin tưởng cao cho khách hàng. Trang Thông tin điện tử của HTX có giao diện đẹp, hằng ngày có nhiều lượt truy cập; các kênh bán hàng trên Trang cũng thu hút được nhiều khách hàng trong và ngoài tỉnh vào xem và mua hàng.
Nhờ đó, số lượng hàng hóa bán ra tăng lên đáng kể, với khoảng từ 20 - 25 đơn hàng mỗi ngày. Sau thời gian áp dụng chuyển đổi số, thu nhập của các thành viên HTX tăng lên, đến nay, thu nhập trung bình mỗi tháng đạt khoảng 5 triệu đồng/người.
Bước đầu triển khai chuyển đổi số ở HTX Thiên An tuy còn gặp nhiều khó khăn song đã cho thấy những kết quả khả quan, mở ra định hướng mới cho phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.
Thời gian tới, HTX sẽ tiếp tục nghiên cứu, học hỏi về chuyển đổi số để tìm kiếm và mở rộng thị trường, đem lại nguồn thu nhập ổn định cho các thành viên và đưa những sản phẩm đặc trưng của địa phương đến với mọi miền của Tổ quốc.
Trong chuyến thăm và làm việc với tỉnh Bắc Kạn ngày 11/5/2023, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh và Đoàn công tác đã thăm mô hình hoạt động của HTX Thiên An.
Để HTX hoạt động hiệu quả, Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc Hầu A Lềnh mong muốn, các thành viên HTX quan tâm việc quảng bá, xây dựng thương hiệu truyền thống, tăng cường công tác tiếp thị; đi đúng hướng, bảo tồn bản sắc văn hóa, tri thức bản địa, phát huy chuỗi giá trị, tạo thu nhập cho người dân; tăng cường tương tác, kết nối, tạo chuỗi giá trị Tour, tuyến, điểm du lịch cộng đồng, môi trường sinh thái, cảnh quan...
Bộ trưởng, Chủ nhiệm Hầu A Lềnh đề nghị tỉnh Bắc Kạn, huyện Bạch Thông quan tâm, hỗ trợ HTX xây dựng chiến lược, kế hoạch cụ thể cho từng giai đoạn, phát triển chuỗi dịch vụ... để nâng tầm nông sản địa phương lên tầm cao mới.
