Động Vái Giời xưa kia là nơi người dân kinh thành Hoa Lư lập đàn tế trời cầu mong mưa thuận gió hòa. Ngày nay, nơi đây được mệnh danh là chốn bồng lai tiên cảnh khi hội tụ đầy đủ: “địa ngục-trần gian-thiên đường” nơi đất Cố Đô.
Ở mỗi tầng sẽ tạo cho du khách cảm giác khác nhau như: bình dị đời thường với tầng “trần gian”. Sinh lão bệnh tử, kiếp nhân quả luân hồi với tầng “địa ngục” và cảm giác thoát tục trên “thiên đường”.
Nằm trên ngọn núi cao trong khu du lịch sinh thái Thung Nham, Động Vái Giời rộng khoảng 5000m2 với 3 tầng “địa ngục-trần gian-thiên đường” ẩn chứa nhiều măng nhũ đá mang hình khối tượng trưng cho cõi niết bàn, bồ tát, thiên đình.
Ở bậc thứ hai trăm là cả một phiến đá lớn nhô ra chắn ngang đường, tạo thành một cánh cổng tự nhiên. Bước qua cánh cổng đó chừng vài chục bậc nữa bỗng hiện lên bức tường đá đen sừng sững với những vân đá và lát cắt ngang dài càng làm tăng thêm vẻ hùng vĩ.
Từ “Trần gian” nhỏ hẹp du khách nhìn thấy “Địa ngục” rộng lớn và diễm lệ phía dưới với những nhũ đá lớn long lanh như dòng suối mát, như những Ông Thọ trán cao bóng loáng, nhưng những măng đá, nấm đá đua nở. Các nhũ đá lộng lẫy ánh kim sa, mang trong mình bao tinh hoa của đại dương và biển cả đã một thời ngự trị nơi đây.
Từ “Trần gian” du khách ngước lên sẽ thấy một lối nhỏ lên “Thiên đường”. Bước qua lối hẹp khá dài, qua một nơi thờ tự, cổng trời sẽ mở ra trước mắt, phóng tầm mắt từ đây sẽ thu trọn hình ảnh của ruộng đồng, nhà cửa dưới thung lũng, bên cạnh con sông Bến Đang với những con thuyền nhỏ chở khách du lịch ngược xuôi và những đỉnh núi nhấp nhô sóng xanh mây phủ. Từ trên tầng trời này, đất, trời, mây, nước, con người, cây cỏ và muông thú như hòa quyện vào nhau.
Nhiều nhũ đá trong động Vái Giời như những dấu tích của hàm răng của động vật, xương cá… nằm ở nhiều nơi trong hang, tạo cho du khách như lạc vào một động khảo cổ với nhiều chứng tích xưa.
Tầng địa ngục trong động Vái Giời có nhiều nhũ đá với những truyền thuyết người xưa để lại như: Cầu Nại Hà, Tam Sinh Thạch, ngai Diêm Vương…Ở tầng “trần gian” có thể thấy những khối đá bằng phẳng như cuộc sống bình dị, mộc mạc của thực tại. Tầng “địa ngục” có 2 khối nhũ đá giống hình chó ngao, nơi đây là nơi phân biệt giữa tầng địa ngục và trần gian.
"Cột mốc số 0" nơi đánh dấu giữa thiên đường - trần gian và địa ngục trong động Vái Giời. Nhiều du khách đến tham quan động thường chụp ảnh lưu niệm với cây cột mốc đặt biệt này. Từ cửa phía trên của động có thể quan sát thấy toàn bộ khung cảnh của núi rừng Thung Nham với những dãy núi trùng điệp, điểm vào đó là những ngôi nhà sàn tạo nên một bức tranh tuyệt đẹp và sinh động.
