Theo số liệu của Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thuỷ sản Việt Nam, tính đến 15/2/2024, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Australia đã đạt hơn 23 triệu USD, tăng 48% so với cùng kỳ năm 2023. Australia là thị trường đơn lẻ lớn thứ năm về nhập khẩu tôm của Việt Nam, chiếm 7,5% tổng giá trị xuất khẩu tôm Việt Nam đi các thị trường.
Giai đoạn năm 2019 - 2022, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Australia tăng trưởng liên tục từ 127 triệu USD năm 2019 lến 272 triệu USD năm 2022 với tỷ trọng trong tổng xuất khẩu tôm Việt Nam tăng từ 3,7% năm 2019 lên 6,3% năm 2022.
Tuy nhiên, đến năm 2023, trong xu hướng sụt giảm chung của toàn cầu, xuất khẩu tôm sang Australia cũng chịu ảnh hưởng tiêu cực do lạm phát tăng cao khiến sức mua suy giảm. Xuất khẩu tôm Việt Nam sang Australia năm 2023 chỉ đạt 233 triệu USD, giảm 14% so với năm 2022. Mặc dù vậy, mức sụt giảm này vẫn thấp hơn so với các thị trường chính khác như Nhật Bản, EU, Hàn Quốc, Cananda…
Tập trung vào các sản phẩm chế biến sâu, giá trị cao
Trong cơ cấu sản phẩm tôm của Việt Nam xuất sang Australia, tôm chân trắng chiếm tỷ trọng lớn nhất 95%; tôm sú chiếm tỷ trọng nhỏ 0,2%; còn lại là tôm loại khác chiếm 4,8%. Trong tổng các sản phẩm tôm xuất khẩu sang Australia, tôm chế biến giá trị gia tăng (mã HS 16) chiếm 40% tổng giá trị xuất khẩu các sản phẩm tôm sang thị trường này. Các sản phẩm tôm chế biến xuất khẩu sang thị trường này chủ yếu là há cảo tôm, sủi cảo tôm gừng, tôm thẻ thịt duỗi tẩm bột chiên đông lạnh, tôm thẻ xiên que đông lạnh,…
Đại diện Hiệp hội VASEP nhận định, dù chỉ là thị tường tiêu thụ tôm đứng thứ 5 của Việt Nam nhưng Australia được coi là thị trường tiềm năng, đặc biệt là khi nhu cầu tiêu thụ tôm chế biến của thị trường này ngày một cao. Trong khi trình độ chế biến tôm của các doanh nghiệp Việt Nam đang không ngừng phát triển, với mặt hàng ngày càng đa dạng, phong phú.
“Tập trung phát huy được thế mạnh của mình, doanh nghiệp sẽ thành công ở các thị trường tiêu thụ lớn trong đó có Australia.” - Đại diện Hiệp hội VASEP nhấn mạnh.
Theo ông Lê Văn Quang, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn thuỷ sản Minh Phú, các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu tôm bắt buộc phải đầu tư công nghệ tiên tiến hơn nữa để tạo ra nhiều sản phẩm chế biến sâu, giá trị cao trong chinh phục thị trường quốc tế.
Đồng tình với quan điểm này, ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Thực phẩm Sao Ta chia sẻ, nhờ vào sự đầu tư công nghệ hiện đại, nên dù phải chịu sức ép cạnh tranh mạnh mẽ từ tôm giá rẻ của Ecuador và Ấn Độ, Indonesia, tôm Việt Nam vẫn có thể đứng vững, thậm chí chiếm thị phần lớn nhất trên thị trường quốc tế.
“Vì vậy, để giữ được vị thế xuất khẩu và ứng phó với chênh lệch giá thành tôm nguyên liệu, ngành tôm Việt Nam cần phát huy thế mạnh là chế biến sâu, đa dạng sản phẩm chế biến sâu để duy trì thị trường.” - Ông Hồ Quốc Lực khuyến nghị.
Tận dụng cơ hội, đẩy mạnh xuất khẩu tôm sang Australia
Australia là nền kinh tế lớn thứ 13 trên thế giới với kim ngạch nhập khẩu hàng hoá gần 250 tỷ USD/năm. Thời gian qua, quan hệ Việt Nam - Australia không ngừng phát triển, hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực, đặc biệt là hợp tác kinh tế, thương mại đã có những bước phát triển vượt bậc.
Australia hiện là 1 trong 7 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam, ngược lại, Việt Nam cũng đang là đối tác thương mại lớn thứ 10 của Australia.
Việt Nam và Australia là thành viên chung của ít nhất 3 hiệp định thương mại tự do (FTA), bao gồm: FTA ASEAN-Australia-New Zealand (AANZFTA), Hiệp định Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và mới đây nhất là Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP).
Mặc dù quy mô dân số khá nhỏ, chỉ 25,7 triệu dân nhưng đây là thị trường tiềm năng bởi người dân sẵn sàng trả giá cao cho sản phẩm chất lượng và cởi mở với hàng hóa nhập khẩu.
Tuy có nhiều điểm thuận lợi, song Australia cũng là thị trường khó tính với hệ thống quy định, tiêu chuẩn chặt chẽ và nghiêm ngặt đối với hàng hóa nhập khẩu. Bên cạnh đó, khoảng cách địa lý cũng dẫn đến giá thành logistics cao, thời gian vận chuyển dài cũng là một thách thức với doanh nghiệp thủy sản Việt Nam khi xuất khẩu sang thị trường này.
Vì vậy, doanh nghiệp phải có sự chủ động trong khai thác, phát triển thị trường, có kế hoạch kinh doanh dài hơi để thúc đẩy xuất khẩu hàng hóa sang thị trường Australia.
Nhân dịp Hội nghị Cấp cao Đặc biệt kỷ niệm 50 năm quan hệ ASEAN - Australia và chuyến thăm Australia của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vào những ngày đầu tháng 3/2024, 2 ngài Thủ tướng của 2 nước đã thống nhất nâng cấp quan hệ Việt Nam - Australia lên Đối tác Chiến lược toàn diện, tương đương với quan hệ giữa Việt Nam với Hoa Kỳ, Nhật, Nga, Ấn Độ và Trung Quốc. Hai bên sẽ thúc đẩy các biện pháp tiếp cận thị trường và tạo thuận lợi thương mại cho cả hai nước trong lĩnh vực nông nghiệp, thuỷ sản.
Cũng trong khuôn khổ Hội nghị Cấp cao lần này, Australia cũng đã công bố kế hoạch tăng cường đầu tư vào Đông Nam Á, dành 1,3 tỷ USD để tăng cường thương mại tại khu vực có triển vọng kinh tế này. Với những thông tin tích cực trong quan hệ hợp tác giữa hai bên, tình hình kinh tế đang tốt dần, kỳ vọng xuất khẩu tôm sang thị trường Australia trong năm 2024 sẽ có được những kết quả khả quan.
