Ông Nguyễn Anh Sơn - Viện
trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách công nghiệp khẳng định, công
nghiệp hỗ trợ (CNHT) có vai trò quan trọng trong nền kinh tế, là động lực trực
tiếp tạo ra giá trị gia tăng, tạo ra năng lực cạnh tranh cho sản phẩm công
nghiệp chính và đẩy nhanh công nghiệp hóa quốc gia.
Mặc dù vậy, sự đầu tư
cho CNHT ở Việt Nam vẫn chưa tương xứng. Nguyên nhân là vì nguồn lực đầu tư của
Nhà nước còn eo hẹp, phần đầu tư cho CNHT rất hạn chế. Ngoài việc gặp rất nhiều
khó khăn về vốn và công nghệ để có thể đầu tư trang thiết bị, chuyển giao công
nghệ, các doanh nghiệp còn rất khó tiếp cận sự hỗ trợ của Nhà nước. Trong
thực tế hiện nay có nhiều Quỹ mà mục tiêu hướng đến là hỗ trợ, ưu đãi cho doanh nghiệp
để phát triển sản xuất, nhưng việc tiếp cận để được hưởng các ưu đãi đang rất
vướng đối với doanh nghiệp. Lý do trước hết là theo quy định, việc
hình thành các quỹ tài chính Nhà nước đều mở tại Kho bạc hoặc ngân hàng thương
mại. Trong khi đó, hệ thống kho bạc không thực hiện cho vay theo hình thức tín
dụng.
Do vậy, theo ông Trần Văn Quang - Phó vụ trưởng Vụ Phát triển Khoa học công nghệ địa phương (Bộ Khoa học và Công nghệ), nguồn ngân sách Nhà nước được bố trí cho quỹ để hỗ trợ theo hình thức cho vay (kể cả có lãi hoặc không có lãi) cần phải được hiểu là đã được chuyển từ hình thức nguồn ngân sách sang hình thức hoạt động tín dụng, theo đó phải được thực hiện theo Luật Các tổ chức tín dụng.
Đây là trở ngại khiến cơ quan quản lý Nhà nước dù rất muốn nhưng không thể vận hành được và các doanh nghiệp vì vậy cũng không thể đủ điều kiện để vay. Việc phải làm hiện nay là các quỹ tài chính Nhà nước với mục tiêu hỗ trợ cần phải được xác lập rõ nguồn vốn dành cho vay và phải được chuyển ngay vào tài khoản của các ngân hàng thương mại. Kiến nghị này của ông Quang được sự đồng thuận của nhiều người.
Tiếp theo là những khó khăn về vấn đề thủ tục hướng dẫn. Do việc hình thành các quỹ theo các mục tiêu khác nhau nên điều lệ, hướng dẫn cũng khác nhau, dẫn đến doanh nghiệp đang rất khó tiếp cận để diễn giải các nội dung chi tiết, mà phụ thuộc khá nhiều vào cơ quan quản lý. Việc này dẫn đến kéo dài thời gian xem xét, giải quyết các hồ sơ thủ tục, nhiều khi làm mất cơ hội đầu tư của doanh nghiệp. Sự nản lòng khiến cho nhiều doanh nghiệp dù nhu cầu về vốn rất lớn, song không còn mặn mà với các chính sách ưu đãi.
Vậy, hướng giải quyết ra sao để có
thể có nguồn vốn hỗ trợ cho doanh nghiệp CNHT vay vốn dễ dàng hơn? Theo ý kiến của các đại biểu dự diễn đàn, cần tăng
cường vai trò của Ngân hàng Phát triển Việt Nam và các chương trình tín dụng
chính sách qua việc tái cơ cấu ngân hàng; đồng thời vận hành hiệu quả hơn nữa
các Quỹ hỗ trợ như Quỹ bảo lãnh và phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, Quỹ phát
triển khoa học công nghệ, Quỹ phát triển công nghiệp hỗ trợ sau khi lập...
TS. Cấn Văn Lực, chuyên gia tài chính - ngân hàng còn “hiến” thêm một kế nữa là về phía các ngân hàng, cần thiết kế các gói sản phẩm riêng biệt cho doanh nghiệp ngành CNHT; tăng cường thực hiện cho vay theo chuỗi cung ứng sản phẩm...
Hy vọng, các giải pháp trên sẽ tháo nút thắt trước mắt để CNHT tiếp cận được nguồn vốn đầu tư phát triển trong thời gian tới.
