Nâng tầm thương hiệu bí xanh thơm Ba Bể

Bí xanh thơm Ba Bể có hai loại: bí phấn và bí xanh. Đặc điểm quý của bí xanh thơm là tất cả thân, lá, hoa, quả đều có mùi thơm. Quả bí khi chế biến có độ dẻo, mùi thơm, vị đậm, ngậy béo; là món ăn bổ dưỡng rất tốt cho sức khỏe. Vỏ bí cứng dày nên bà con để được rất lâu, thường để làm rau xanh dự trữ ăn mùa mưa bão, mùa đông giá rét khan hiếm rau... Đây là sản phẩm nông sản sạch giàu tiềm năng, phù hợp xu thế người tiêu dùng hiện nay.

Bí xanh thơm lúc đầu chỉ được trồng chủ yếu ở xã Địa Linh, huyện Ba Bể. Với những đặc điểm riêng biệt, ngày càng được nhiều người tiêu dùng ưu chuộng, nên từ năm 2011, huyện Ba Bể đã lựa chọn trồng thử nghiệm tại một số xã lân cận trên địa bàn và kết quả thu về rất thành công. Cây dễ trồng, ngắn ngày, đặc biệt thích hợp trồng trên đất ruộng 1 vụ, đất soi bãi; chỉ 2 - 3 tháng là thu hoạch; chi phí ban đầu thấp; ít bệnh; trọng lượng quả 1,5 - 3kg/quả, năng suất cao hơn gấp 3 lần so với trồng lúa và ngô; 01ha có thể cho thu hoạch từ 18 - 20 tấn bí xanh thơm. Khi đến kỳ thu hoạch, bí có vỏ màu xanh đậm hoặc xanh phủ phấn trắng, thịt quả đặc nên rất chắc, và đặc biệt là không có vị chua, có màu xanh phớt, khi chế biến có độ dẻo và có mùi thơm đặc trưng… Những năm trở lại đây, bí xanh thơm đã trở thành loại cây trồng chủ lực, đặc sản, mang lại thu nhập cao cho nhiều hộ nông dân trên địa bàn huyện Ba Bể.

Hiện nay, cây bí xanh thơm đã và đang được huyện Ba Bể phát triển theo hướng sản xuất hàng hóa. Đây cũng là giống cây đầu tiên của Bắc Kạn được công nhận lưu hành đặc cách. Chính vì vậy, trong những năm gần đây, tỉnh Bắc Kạn tập trung phát triển vùng chuyên canh trồng bí xanh thơm, đồng thời triển khai nhiều giải pháp xúc tiến thương mại, giúp người trồng tiêu thụ sản phẩm.

Một trong những giải pháp để nâng tầm thương hiệu cho mặt hàng nông sản này là xúc tiến tiêu thụ bí xanh thơm Ba Bể gắn với hoạt động trải nghiệm tại vườn bí xanh thơm.

Tại Hội nghị xúc tiến tiêu thụ bí xanh thơm Ba Bể gắn với hoạt động trải nghiệm tại vườn bí xanh thơm năm 2023, dưới sự chủ trì của Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đỗ Thị Minh Hoa, các đại biểu đã được giới thiệu về vùng sản xuất sản phẩm bí xanh thơm hiện nay của huyện Ba Bể cũng như tiềm năng, lợi thế, giá trị kinh tế của sản phẩm, định hướng phát triển trong thời gian tới. Bí xanh thơm Ba Bể là cây trồng đặc sản bản địa của huyện Ba Bể, được trồng chủ yếu ở các xã Yến Dương, Địa Linh với diện tích gần 200 ha, sản lượng gần 6.500 tấn quả. Sản phẩm đạt vệ sinh an toàn thực phẩm, chuỗi sản phẩm sạch, trong đó có 3 ha được cấp chứng nhận VietGAP, 2 ha được cấp chứng nhận hữu cơ… Sản phẩm bí xanh thơm Ba Bể của HTX Yến Dương được công nhận sản phẩm OCOP 4 sao cấp tỉnh.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đỗ Thị Minh Hoa cho biết, hiện nay, nguồn gen quý của giống này đang được phục tráng, bảo tồn bằng đề tài khoa học. Giá trị thực tế của quả bí đem lại được người dân địa phương khẳng định gấp 10 lần so với trồng lúa trên một đơn vị diện tích. Do đó, cùng với phát triển mở rộng diện tích, huyện Ba Bể và các sở, ngành tập trung chỉ đạo tổ chức sản xuất, giữ bằng được chất lượng giống hiện có, mang tính giá trị riêng biệt, không lẫn với bí vùng khác.

Cùng với đó là tăng cường các hoạt động xúc tiến thương mại, có hình thức xúc tiến đổi mới, thu hút nhiều doanh nghiệp, người dân biết đến, nghiên cứu tiêu thụ sản phẩm cho địa phương. Bí xanh thơm Ba Bể cũng đã đạt các tiêu chí vệ sinh an toàn thực phẩm, chuỗi sản phẩm sạch, trong đó có 3 ha bí được cấp chứng nhận VietGAP, 2 ha được cấp chứng nhận hữu cơ. Để nâng cao hiệu quả kinh tế từ quả bí xanh, nhiều sản phẩm khác được người dân các xã đưa ra thị thường như chè, kem, mứt, trà khô bí xanh...; hình thành vùng trồng gắn với trải nghiệm du lịch. Đối với người sản xuất tuân thủ nghiêm quy trình, không lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật để bảo đảm nguồn nguyên liệu sạch.

Giá trị thực tế từ canh tác bí xanh cao gấp 10 lần so với trồng lúa trên một đơn vị diện tích. Để phát huy lợi thế này, các ngành, địa phương ở Bắc Kạn đang tích cực mở rộng diện tích canh tác, không chỉ dừng lại ở diện tích 200ha mà còn định hướng mở rộng diện tích canh tác lên hàng nghìn ha.

Bên cạnh việc canh tác nông nghiệp, ứng dụng khoa học kỹ thuật sản xuất, những vườn bí xanh đang được xây dựng trở thành các điểm đến thu hút du khách tới trải nghiệm, qua đó giới thiệu về đời sống, văn hóa người dân ở Ba Bể. Các vườn bí xanh tại xã Địa Linh, huyện Ba Bể là những điểm du lịch sinh thái, tại đây du khách không chỉ được khám phá, trải nghiệm những điều thú vị tại những vườn bí xanh, mà còn có cơ hội tìm hiểu quá trình khai thác và trực tiếp tham gia chế biến loại quả này.

Để giúp bà con tiêu thụ bí xanh thơm thuận lợi, Bắc Kạn tăng cường quảng bá, xúc tiến thương mại bí xanh thơm. Trong đó, có phối hợp tổ chức sự kiện xúc tiến tiêu thụ bí xanh thơm và các sản phẩm OCOP gắn với du lịch trải nghiệm tỉnh Bắc Kạn; đưa hoạt động trải nghiệm vùng sản xuất bí xanh thơm thôn Bản Váng, xã Địa Linh để quảng bá hình ảnh của địa phương; tạo điều kiện kết nối các hợp tác xã, doanh nghiệp ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm cho bà con.

Từ 2017, tỉnh Bắc Kạn đã tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại tại Hà Nội và trong những năm tiếp theo. Năm 2022, xúc tiến thương mại được tổ chức ngay tại các vùng sản xuất. Năm 2023, thông qua hoạt động trong Tuần văn hóa - Du lịch Bắc Kạn gắn với trải nghiệm bí xanh thơm năm 2023, tỉnh Bắc Kạn mong muốn kết hợp nhiều hoạt động văn hóa, thể thao, du lịch tạo nên chuỗi hoạt động nổi bật, qua đó giới thiệu các giá trị văn hóa đặc sắc của tỉnh, quảng bá tiềm năng du lịch, thu hút đầu tư và khởi động mùa du lịch Bắc Kạn năm 2023. Đây là những phương thức mới đang giúp quảng bá, mở rộng thị thường tiêu thụ sản phẩm cho người trồng.

Sở Công Thương Bắc Kạn cũng đã ban hành nhiều văn bản đề nghị hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm bí xanh thơm Ba Bể đến các Sở Công Thương, Trung tâm Khuyến công, Trung tâm Xúc tiến thương mại các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đồng thời hỗ trợ các hợp tác xã kết nối với các tập đoàn, siêu thị lớn như Tập đoàn Central Group Việt Nam, Công ty Cổ phần VinCom Retail..

Bên cạnh đó, Sở Công Thương Bắc Kạn cũng hỗ trợ, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp, trung tâm thương mại, siêu thị, nhà phân phối, chuỗi cửa hàng tiêu thụ sản phẩm nông sản, cơ sở sản xuất, kinh doanh có cơ hội tiếp xúc, tìm kiếm đối tác, giới thiệu đơn vị tham gia ký kết biên bản ghi nhớ hợp tác tiêu thụ sản phẩm, thúc đẩy giao thương mở rộng đối tác kinh doanh nhằm đẩy mạnh xúc tiến tiêu thụ sản phẩm Bí xanh thơm Hội nghị xúc tiến tiêu thụ bí xanh thơm Ba Bể gắn với hoạt động trải nghiệm tại vườn bí xanh thơm năm 2023.