Ngày 9/9, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 8/2023.
Các báo cáo và ý kiến tại phiên họp thống nhất đánh giá, trong tháng 8, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo tập trung triển khai quyết liệt các Nghị quyết, Kết luận, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Quốc hội, Chính phủ.
Kinh tế tăng trưởng "tháng sau tốt hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước"
Trong bối cảnh quốc tế, trong nước rất khó khăn, nhờ sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị, Nhân dân và cộng đồng doanh nghiệp dưới sự lãnh đạo của Đảng, tình hình tháng 8 tiếp tục xu hướng tích cực, nhiều lĩnh vực đạt kết quả tốt hơn so với tháng 7, duy trì đà "tháng sau tốt hơn tháng trước, quý sau cao hơn quý trước", đóng góp vào kết quả chung của 8 tháng đầu năm 2023.
Trong đó, nổi bật là kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, tăng trưởng được thúc đẩy, các cân đối lớn được bảo đảm.
Cụ thể, lạm phát tiếp tục xu hướng giảm dần, CPI bình quân 8 tháng tăng 3,1% (so với bình quân 7 tháng là 3,12%, 6 tháng 3,29%, 5 tháng 3,55%, 4 tháng 3,84%; 3 tháng 4,18%; 2 tháng 4,6% và tháng 1 là 4,89%); thấp hơn mục tiêu đề ra (khoảng 4,5%); qua đó tạo dư địa cho các chính sách tiền tệ, tài khoá thúc đẩy tổng cầu và tăng trưởng kinh tế. Tỉ giá, thị trường ngoại tệ được kiểm soát tốt; mặt bằng lãi suất tiếp tục xu hướng giảm. Thị trường chứng khoán hồi phục. Phát hành trái phiếu doanh nghiệp lũy kế từ đầu năm đạt 132.000 tỷ đồng, trong đó trái phiếu riêng lẻ là 115.000 tỷ đồng.
Thu ngân sách nhà nước 8 tháng đạt trên 1,12 triệu tỷ đồng, bằng 69,4% dự toán trong điều kiện phải thực hiện giãn, hoãn, miễn giảm thuế, phí, lệ phí (tổng số tiền miễn, giảm, gia hạn khoảng 200.000 tỷ đồng; đến hết tháng 8 ước tính là 132.000 tỷ đồng). Nợ công, nợ chính phủ, bội chi ngân sách nhà nước được kiểm soát tốt.
Xuất nhập khẩu tiếp tục đà tăng trở lại. Trong tháng 8, xuất khẩu tăng 7,7% so với tháng 7, nhập khẩu tăng 5,7%; xuất siêu gần 3,82 tỷ USD. Tính chung 8 tháng, xuất khẩu đạt 227,7 tỷ USD, nhập khẩu đạt 207,5 tỷ USD; xuất siêu gần 20,2 tỷ USD.
An ninh năng lượng, an ninh lương thực được bảo đảm; xuất khẩu 5,9 triệu tấn gạo, kim ngạch đạt 3,2 tỷ USD, tăng 123% về lượng và 137,3% về giá trị so với cùng kỳ. Thị trường lao động phục hồi tốt, cân đối cung cầu lao động được bảo đảm.
Thứ hai, khu vực nông nghiệp tiếp tục phát triển ổn định, là điểm sáng và là bệ đỡ vững chắc của nền kinh tế trong khó khăn. Năng suất lúa mùa tăng 0,9 tạ/ha; đàn lợn tăng 3,5%; sản lượng gỗ tăng 4,8%, thuỷ sản tăng 1,9%. Tổng kim ngạch xuất khẩu nông sản 8 tháng đạt 33,21 tỷ USD, xuất siêu 6,72 tỷ USD; trong đó xuất khẩu rau quả đạt gần 3,5 tỷ USD, tăng 59,3% và cao hơn cả năm 2022.
Thứ ba, khu vực công nghiệp tiếp tục đà phục hồi; chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tháng 8 tăng 2,9% so với tháng 7 và tăng 2,6% so cùng kỳ (tháng 7 tăng 2,3%), trong đó ngành chế biến chế tạo tăng 3,5%.
Đặc biệt, Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) của ngành sản xuất trong tháng 8 (do S&P Global công bố) đạt 50,5 điểm so với 48,7 điểm vào tháng 7; thể hiện lĩnh vực sản xuất được mở rộng với số lượng đơn đặt hàng mới và sản lượng tăng trở lại.
Thứ tư, khu vực thương mại, dịch vụ tiếp tục tăng khá cao; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tháng 8 tăng 0,9% so tháng 7 và tăng 7,6% so cùng kỳ; tính chung 8 tháng tăng 10%. Khách quốc tế tháng 8 đạt 1,2 triệu lượt, tăng 17,2% so tháng 7 và gấp gần 2,5 lần so cùng kỳ; tính chung 8 tháng thu hút được 7,8 triệu lượt khách quốc tế, gấp 5,4 lần so cùng kỳ.
Thứ năm, đầu tư phát triển tiếp tục đạt kết quả tích cực, là một động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Giải ngân vốn đầu tư công 8 tháng đạt gần 297,7 nghìn tỷ đồng, đạt 42,1% kế hoạch, tăng 2,95% về tỉ lệ và tăng 85.000 tỷ đồng về số tuyệt đối. Theo báo cáo của Tổng cục Thống kê, vốn đầu tư thực hiện nguồn ngân sách nhà nước 8 tháng đạt 49,4% kế hoạch năm, tăng 23,1% so với cùng kỳ - cao hơn so với số giải ngân do thủ tục thanh toán. Thủ tướng yêu cầu các cơ quan liên quan đẩy nhanh thủ tục thanh toán.
Tổng vốn FDI đăng ký đạt 18,15 tỷ USD, tăng 8,2% so với cùng kỳ (trong đó vốn đăng ký cấp mới đạt 8,87 tỷ USD, tăng 69,5%; vốn đăng ký điều chỉnh đạt 4,54 tỷ USD, giảm 39,7% và vốn góp, mua cổ phần đạt 4,74 tỷ USD, tăng 62,8%). Tổng vốn FDI thực hiện 8 tháng đạt 13,1 tỷ USD, tăng 1,3% và tăng dần qua hàng tháng.
Thứ sáu, tình hình phát triển doanh nghiệp ngày càng tích cực hơn, tháng 8 có trên 14.000 doanh nghiệp thành lập mới, tăng 2,3% về số doanh nghiệp và tăng 6,6% về vốn đăng ký so với tháng 7. Tính chung 8 tháng có 149.400 doanh nghiệp gia nhập thị trường (gồm 103,7 nghìn doanh nghiệp đăng ký thàng lập mới và 45.700 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động), cao hơn số 124.700 doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường.
Thứ bảy, tổ chức nhiều hoạt động kỷ niệm 78 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9; lễ khai giảng năm học mới diễn ra tốt đẹp trên khắp cả nước. Các lĩnh vực văn hoá–xã hội được chú trọng; an sinh xã hội được bảo đảm; các loại dịch bệnh được kiểm soát; đời sống người dân được cải thiện, tỉ lệ hộ có thu nhập không thay đổi và tăng lên là 94,2%, cao hơn so với cùng kỳ năm 2022 là 82,2%.
Thứ tám, tình hình chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được giữ vững; trật tự an toàn xã hội cơ bản được bảo đảm. Tai nạn giao thông, thiệt hại do thiên tai, cháy nổ giảm.
Thứ chín, công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tiếp tục được tăng cường, đẩy mạnh; góp phần củng cố niềm tin của nhân dân và toàn xã hội.
Thứ mười, đối ngoại, hội nhập quốc tế được đẩy mạnh; uy tín và vị thế quốc tế của Việt Nam tiếp tục được củng cố và tăng lên.
Phải cầu thị, lắng nghe ý người dân và doanh nghiệp
Phát biểu kết luận phiên họp, đánh giá chung về tình hình, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, trong tháng 8 và 8 tháng, kết quả quan trọng nhất là chúng ta đạt được mục tiêu tổng quát đề ra theo các Nghị quyết, Kết luận của Trung ương Đảng, Quốc hội, Chính phủ: Kinh tế vĩ mô duy trì ổn định; lạm phát được kiểm soát; tăng trưởng được thúc đẩy; các cân đối lớn, an sinh xã hội, đời sống nhân dân được bảo đảm; chính trị - xã hội ổn định; quốc phòng, an ninh được giữ vững; đối ngoại và hội nhập quốc tế được đẩy mạnh.
Bên cạnh đó, Thủ tướng nêu rõ những tồn tại, hạn chế, khó khăn, thách thức. Tăng trưởng kinh tế chưa đạt mục tiêu đề ra; ổn định vĩ mô, bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế còn tiềm ẩn rủi ro; lạm phát tuy được kiểm soát ở mức thấp nhưng vẫn chịu nhiều sức ép.
Thu ngân sách nhà nước 8 tháng giảm 8,8% so với cùng kỳ; nợ xấu có xu hướng tăng. Tăng trưởng tín dụng thấp. Điều hành chính sách tiền tệ tiếp tục gặp khó khăn trong bối cảnh nhiều nước tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ.
Về các động lực tăng trưởng, cầu trên các thị trường lớn, truyền thống suy giảm, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giảm 13,1% trong 8 tháng. Đầu tư công khởi sắc nhưng mục tiêu giải ngân trên 95% vẫn là thách thức; thu hút đầu tư tư nhân còn khó khăn. Tiêu dùng trong nước khó tăng mạnh trong ngắn hạn.
Sản xuất công nghiệp phục hồi chậm (chỉ số IIP 8 tháng giảm 0,4%). Xuất khẩu một số mặt hàng nông nghiệp vẫn giảm sâu như thủy sản, hạt tiêu, chè. Doanh nghiệp tiếp tục gặp khó khăn. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp, bất động sản còn nhiều khó khăn, vướng mắc.
Thủ tục hành chính một số lĩnh vực còn rườm rà; một số cơ chế, chính sách, quy định chậm được sửa đổi phù hợp. Công tác lập, thẩm định quy hoạch cần tiếp tục đẩy nhanh và nâng cao chất lượng.
Đời sống một bộ phận người dân khó khăn. Tình hình sạt lở, ngập úng, thiên tai, bão lũ, biến đổi khí hậu tiếp tục diễn biến phức tạp, tác động, ảnh hưởng lớn đến sản xuất kinh doanh và đời sống, nhất là vùng ĐBSCL và miền núi…
An ninh, trật tự an toàn xã hội trên một số địa bàn tiềm ẩn nhiều nguy cơ; tình hình tội phạm diễn biến phức tạp, nhất là tội phạm ma túy, tội phạm trên không gian mạng; bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ tiếp tục gặp những thách thức…
Thủ tướng nhấn mạnh nguyên nhân của những kết quả đạt được là sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương, mà trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng; sự đồng hành, phối hợp chặt chẽ của Quốc hội và các cơ quan trong hệ thống chính trị; sự ủng hộ, tham gia tích cực của nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp; sự hỗ trợ, giúp đỡ của bạn bè quốc tế; sự lãnh đạo, chỉ đạo điều hành quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm, linh hoạt, hiệu quả của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương.
Phân tích về nguyên nhân của hạn chế, yếu kém, Thủ tướng nêu rõ, nguyên nhân khách quan chủ yếu là do tình hình thế giới diễn biến phức tạp, khó lường và những vấn đề tồn đọng nội tại kéo dài nhiều năm; trong khi nước ta là nước đang phát triển, nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi, có độ mở lớn, quy mô khiêm tốn, sức chống chịu và khả năng cạnh tranh hạn chế.
Nguyên nhân chủ quan chủ yếu là việc tổ chức thực hiện của một số bộ, ngành, địa phương còn thiếu chủ động, quyết liệt, phối hợp chưa chặt chẽ, hiệu quả; còn một bộ phận cán bộ sợ sai, sợ trách nhiệm, đùn đẩy, né tránh; thủ tục hành chính còn rườm rà; giải quyết khó khăn, vướng mắc chưa thật sự rốt ráo, kịp thời, hiệu quả.
Thủ tướng nhấn mạnh một số bài học kinh nghiệm: Bám sát và thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các Nghị quyết, Kết luận, chỉ đạo của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Quốc hội, Chính phủ; nắm chắc tình hình, phản ứng chính sách nhanh, kịp thời, phù hợp, hiệu quả theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền được giao; đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, phân cấp, phân quyền, phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, địa phương, đề cao trách nhiệm người đứng đầu gắn với phân bổ nguồn lực phù hợp và tăng cường kiểm tra, giám sát, kiểm soát quyền lực; cầu thị, lắng nghe ý người dân và doanh nghiệp để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc.
